Αγαπητοί γονείς και κατηχητές, αγαπημένα μας παιδιά,

Με την ευκαιρία της ενάρξεως του νέου εκκλησιαστικού και εκπαιδευτικού έτους, ευχαρίστως ανακοινώνεται ότι, από την Κυριακή, 14 Σεπτεμβρίου 2025, θα ξεκινήσουν τα μαθήματα των Κατηχητικών Σχολείων των Ενοριών μας.

Παρακαλούνται οι γονείς που συνοδεύουν τα παιδιά τους, να προτιμούν τα πρώτα στασίδια των ναών μας, ώστε αμέσως πριν από την Θεία Κοινωνία, τόσο εγώ, όσο και οι Εφημέριοι των Ενοριών μας, θα απευθύνουν στα παιδιά σύντομη ομιλία.

Στην συνέχεια, τα παιδιά να μεταλαμβάνουν και ακολούθως να οδηγούνται στις αίθουσες διδασκαλίας των Κατηχητικών Μαθημάτων.

Εφέτος, αρκετοί εθελοντές μας επιφορτίζονται με την διδασκαλία των παιδιών μας και την μεταφορά σε αυτά των μηνυμάτων του Ευαγγελίου, των βίων των Αγίων μας, της Παραδόσεως της Εκκλησίας μας, σε συνδυασμό με δραστηριότητες.

Στο τέλος της Θείας Λειτουργίας, θα προσέρχονται και πάλι στον Ιερό Ναό, για να λάβουν το αντίδωρο.

Την πρώτη Κυριακή, δηλαδή στις 14 Σεπτεμβρίου ε.ε., θα γίνει και ο διαχωρισμός των παιδιών σε αίθουσες, ανάλογα με την ηλικία τους.

Η Αγία μας Εκκλησία, ακολουθώντας το παράδειγμα του Κυρίου μας, που είπε «άφετε τα παιδία και μη κωλύετε αυτά ελθείν προς με» (Ματθ. 19,14), καλεί τα παιδιά, να γνωρίσουν την αλήθεια του Ευαγγελίου και να ζήσουν την χαρά της πίστεως.

Όπως διδάσκει ο ιερός Χρυσόστομος, «μέγιστον των πάντων η παιδεία· και τούτου άπαντα εξαρτάται»· δηλαδή, η χριστιανική αγωγή είναι το σπουδαιότερο έργο, διότι απ᾽ αυτήν εξαρτάται η πρόοδος όλης της ζωής.

Άλλωστε, οι κατηχητικές συνάξεις αποβλέπουν στην εμβάθυνση της γνώσεως της Ορθοδόξου πίστεως, στην καλλιέργεια της εν Χριστώ αγάπης, στην ενίσχυση του ήθους και της πνευματικής ζωής των παιδιών μας, στην δημιουργία δεσμών αληθινής φιλίας και ενότητος.

Καλούμε τους αγαπητούς γονείς, να στηρίξουν την προσπάθεια αυτή, εμπιστευόμενοι τα παιδιά τους στην Εκκλησία, ώστε όλοι μαζί να οικοδομήσουμε «σωτήριον οίκον» για τις ψυχές τους. Καλή εκκλησιαστική και σχολική χρονιά!

Με πολλές εγκάρδιες πατρικές ευχές.

† Μητροπολίτης Σουηδίας Κλεόπας

---

Dear parents, Sunday School teachers, and beloved children,

On the occasion of the beginning of the new ecclesiastical and school year, we are pleased to announce that, starting on Sunday, September 14, 2025, our parishes’ Sunday School classes will commence.

We kindly ask parents who accompany their children to occupy the front pews of our churches, so that, immediately before Holy Communion, both I and the parish priests can address the children with a short talk.

Following this, the children will receive Holy Communion and then proceed to the classrooms for their Sunday School lessons.

This year, several of our volunteers have undertaken the important task of teaching our children, conveying to them the message of the Gospel, the lives of our Saints, the traditions of our Church, and engaging them in various activities.

At the end of the Divine Liturgy, they will return to the church to receive the antidoron (blessed bread).

On the first Sunday, i.e. September 14, 2025, the children will also be grouped into classes according to their age.

Our Holy Church, following the example of our Lord, who said, “Let the little children come to Me, and do not hinder them” (Matthew 19:14), invites all children to discover the truth of the Gospel and experience the joy of our faith.

As Saint John Chrysostom teaches: “The greatest of all things is education; everything depends on it.” In other words, Christian upbringing is one of the most important tasks, for upon it depends the progress of one’s entire life.

Furthermore, Sunday School gatherings aim to deepen the knowledge of Orthodox faith, cultivate Christ-like love, strengthen the morals and spiritual life of our children, and foster genuine bonds of friendship and unity.

We warmly invite all beloved parents to support this effort, entrusting their children to the care of the Church, so that together we may build a “house of salvation” for their souls.

We wish you all a blessed and fruitful new ecclesiastical and school year!

With heartfelt paternal blessings,

† Metropolitan Cleopas of Sweden

Η Θεία Λειτουργία είναι η «καρδιά» της ζωής της Εκκλησίας και η φανέρωσις της Βασιλείας του Θεού μέσα στον κόσμο.

Στην Θεία Λειτουργία, ο Λόγος του Θεού γίνεται προσιτός στον λαό και ο λαός προσφέρει τον εαυτό του στον Θεό μέσα από την δοξολογία και την ευχαριστία.

Σε αυτή τη θεολογική πραγματικότητα, η γλώσσα δεν είναι απλώς μέσο επικοινωνίας, αλλά τόπος ενσάρκωσης και κοινωνίας.

Η Εκκλησία κηρύττει πάντοτε τον Χριστό «εν ετέραις γλώσσαις» (Πραξ. 2,4).

Η Πεντηκοστή είναι το πρότυπο, αφού ο κάθε Απόστολος άκουσε «τα μεγαλεία του Θεού» στην δική του γλώσσα.

Η τοπική διάλεκτος δεν είναι απλώς ένα καθημερινό ιδίωμα, είναι ο φορέας με τον οποίο ο άνθρωπος σκέπτεται, προσεύχεται και βιώνει τον κόσμο. Όταν η Θεία Λειτουργία τελείται στην γλώσσα που μιλά η καρδιά του πιστού, τότε ο Λόγος γίνεται πραγματικά εγγύς, τόσο στο στόμα, όσο και στην καρδιά.

Η καθολικότης της Εκκλησίας δεν αναιρεί την ιδιαιτερότητα. Ο Χριστός έγινε άνθρωπος, «κατά πάντα όμοιος με εμάς», εκτός της αμαρτίας.

Όπως η Ενανθρώπησις επραγματοποιήθη σε συγκεκριμένο τόπο, χρόνο και γλώσσα, έτσι και η Θεία Λειτουργία καλείται να προσλαμβάνει την γλωσσική και πολιτιστική ιδιαιτερότητα κάθε κοινότητος.

Η τοπική διάλεκτος στην τέλεση της Θείας Λειτουργίας μαρτυρεί, ότι η Εκκλησία δεν είναι ξένο σώμα, αλλά «σκηνώνει» πραγματικά ανάμεσα στους ανθρώπους.

Άλλωστε, οι διάλεκτοι είναι φορείς μνήμης και πολιτισμού. Όταν εντάσσονται στην λατρεία, δεν «διευκολύνουν» απλώς την κατανόηση, αλλ᾽ αγιάζουν ολόκληρη την πολιτισμική εμπειρία του λαού

 Έτσι, η τοπική γλώσσα γίνεται όχημα θεογνωσίας και η παράδοση μεταμορφώνεται σε θεολογική μαρτυρία και εμπειρία.

Στα 4 έθνη, εκ των οποίων απαρτίζεται η Ιερά Μητρόπολις Σουηδίας και πάσης Σκανδιναυΐας, επικρατούσε στο παρελθόν η άποψις, ότι η μόνον η χρήσις της Ελληνικής γλώσσης προσδίδει κύρος και ιερότητα.

Από μια τέτοια, όμως, άποψη, διαφαίνεται άγνοια της πραγματικότητος, ότι η ιερότης της Θείας Λειτουργίας πηγάζει από το Άγιο Πνεύμα, που ενεργεί «πάντοτε, και πανταχού» και όχι από την αρχαιότητα ή την επισημότητα της γλώσσας.

Η τοπική διάλεκτος δεν μειώνει την ιερότητα, αντιθέτως, φανερώνει την εγγύτητα του Θεού, που «λαλεί ως φίλος προς φίλον».

Κατανοούντες τις ανάγκες της τοπικής μας Εκκλησίας και συγκεκινημένοι από την σχεδόν καθημερινή προσέλευση αρκετών νέων σε ηλικία προσώπων, που είναι κυρίως γηγενείς, αφουγκραζόμενοι δε και την ανάγκη να κατανοήσουν, κατά το ανθρώπινο, τα τελούμενα, αλλά και τα δόγματα της Ορθοδόξου πίστεως, εκδώσαμε αρχικώς την Θεία Λειτουργία σε τρίγλωσσο κείμενο, το 2017, και τον Ακάθιστο Ύμνο, σε δίγλωσσο κείμενο, το 2019, προσφορά του πεφιλημένου Αγίου Αδελφού, Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Φαναρίου κ. Αγαθαγγέλου, και της “Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος”.

Καθιερώσαμε, επίσης, την τέλεση της Θείας Λειτουργίας μόνον στην Σουηδική γλώσσα, ένα Σάββατο κάθε μήνα, ξεκινώντας από σήμερα, Σάββατο, 6 Σεπτεμβρίου 2025, στις 10 π.μ., με την ευκαιρία της ενάρξεως του νέου εκκλησιαστικού έτους.

Επίσης, επί σειρά ετών, διοργανώνουμε ομιλίες και σεμινάρια για τους Κατηχουμένους και τους νεοφωτίστους, στην Αγγλική και Σουηδική γλώσσα, αρχής γενομένης και πάλι, την Πέμπτη, 18 Σεπτεμβρίου 2025, στις 6 μ.μ., στις εγκαταστάσεις του Καθεδρικού Ναού Αγίου Γεωργίου Στοκχόλμης.

Η ίδια ιεραποστολική προσπάθεια πραγματοποιείται σε όλες τις ενορίες μας, από τους αφοσιωμένους κληρικούς μας και τους εθελοντές μας, τους οποίους ευχαριστώ από καρδίας για την θυσιαστική προσφορά τους.

Δίδεται τοιουτοτρόπως η ευκαιρία αυτή, όπως άλλωστε και κάθε Κυριακή, εκτός από την Ελληνική, να χρησιμοποιείται, επίσης, η Σουηδική, η Νορβηγική, η Δανέζικη, η Ισλανδική και η Αγγλική γλώσσα, στις κατά τόπους ενορίες.

Μ᾽ αυτό τον τρόπο, η τέλεση της Θείας Λειτουργίας, σε τοπική διάλεκτο, δεν είναι απλώς μια γλωσσική επιλογή, αλλά θεολογική πράξη, που φανερώνει, ότι ο Θεός μιλάει στην γλώσσα του λαού Του, προσλαμβάνει όλη την ανθρώπινη εμπειρία και την αγιάζει.

Έτσι, η Εκκλησία μένει πιστή στην αποστολή της, όπως δόθηκε ως εντολή από τον Αναστημένο Κύριο, να κηρυχθεί το Ευαγγέλιο σε όλα τα έθνη, με τρόπο ζωντανό, οικείο και σωτήριο.

The Divine Liturgy is the “heart” of the life of the Church and the revelation of the Kingdom of God within the world.

In the Divine Liturgy, the Word of God becomes accessible to the people, and the people, in turn, offer themselves to God through praise and thanksgiving.

In this theological reality, language is not merely a means of communication, but a place of incarnation and communion.

The Church always proclaims Christ “in other tongues” (Acts 2:4).

Pentecost is the model, for each Apostle heard “the mighty works of God” in his own language.

The local dialect is not simply a daily idiom; it is the vessel through which a person thinks, prays, and experiences the world.

When the Divine Liturgy is celebrated in the language that speaks to the heart of the faithful, then the Word truly becomes near — both to the mouth and to the heart.

The universality of the Church does not abolish particularity.

Christ became man, “in every way like us”, except for sin.

Just as the Incarnation took place in a specific place, time, and language, so too the Divine Liturgy is called to embrace the linguistic and cultural uniqueness of each community.

The use of the local dialect in the celebration of the Divine Liturgy testifies that the Church is not a foreign body, but truly “dwells among the people.”

Moreover, dialects are bearers of memory and culture. When they are included in worship, they do not merely “facilitate understanding,” but sanctify the entire cultural experience of the people.

Thus, the local language becomes a vehicle of divine knowledge, and tradition itself is transformed into a theological witness and living experience.

In the four nations that make up the Holy Metropolis of Sweden and All Scandinavia, there once prevailed the belief that only the use of the Greek language conferred dignity and holiness.

However, such a view reveals a lack of understanding of the reality that the holiness of the Divine Liturgy flows from the Holy Spirit, which acts “always and everywhere,” and not from the antiquity or formality of the language.

The use of the local dialect does not diminish holiness; rather, it reveals the nearness of God, who “speaks as a friend to a friend.”

Understanding the needs of our local Church and being deeply moved by the almost daily attendance of several young people, mostly natives, and recognizing their desire to comprehend, as far as humanly possible, both the services being performed and the doctrines of the Orthodox faith, we initially published the Divine Liturgy in a trilingual text in 2017, and the Akathist Hymn in a bilingual text in 2019, as an offering from our beloved concelebrant, His Eminence Metropolitan Agathangelos of Fanarion, and from the Publishing Ministry “Apostoliki Diakonia of the Church of Greece.”

We have also established the celebration of the Divine Liturgy entirely in the Swedish language, one Saturday each month, beginning today, Saturday, September 6, 2025, at 10:00 a.m., on the occasion of the beginning of the new ecclesiastical year.

Furthermore, for several years, we have been organizing lectures and seminars for Catechumens and the recently baptized, in both English and Swedish. These will resume once again on Thursday, September 18, 2025, at 6:00 p.m., at the facilities of the St. George Cathedral of Stockholm.

The same missionary effort is carried out in all our parishes by our dedicated clergy and volunteers, whom I sincerely thank from the heart for their sacrificial ministry.

In this way, and as is the case every Sunday, apart from Greek, the Swedish, Norwegian, Danish, Icelandic, and English languages are also used in the various local parishes.

Thus, the celebration of the Divine Liturgy in the local dialect is not merely a linguistic choice, but a theological act that shows that God speaks in the language of His people, embraces the entire human experience, and sanctifies it.

In this way, the Church remains faithful to her mission, as commanded by the Risen Lord, “to preach the Gospel to all nations,” in a manner that is living, familiar, and salvific.

H.E. Metropolitan Cleopas of Sweden’s Homily,
welcoming His All-Holiness Bartholomew,
Archbishop of Constantinople, New Rome and Ecumenical Patriarch,
at the Thyranoixia Service of the St. George Cathedral of Stockholm

Sunday, August 24, 2025

Your All-Holiness Bartholomew, Archbishop of Constantinople, New Rome and Ecumenical Patriarch,
Your Eminences,
Rev. Members of the Clergy,
Your Excellencies,
Archons and Distinguished Guests from the United States of America, the United Kingdom, Finland, Estonia, Greece, Cyprus, France, Norway and Denmark,
Dearly Beloved Brothers and Sisters in Christ,
Beloved children,

It is with profound joy, gratitude, and deep spiritual emotion that we welcome Your All-Holiness to our Cathedral on this blessed day.

Your presence here, as the Spiritual Leader of world Orthodoxy and a tireless advocate of unity, peace, and ecological justice, is a blessing beyond measure for our local Church, for our faithful in Scandinavia, and for our youth, who thirst for spirituality in a complex world.

We gather in this holy church — recently restored — as living witnesses of a dream that, by God’s grace, has become reality.

A dream to renew our sacred spaces, to strengthen our communities, and to sow the seeds of faith in the hearts of the next generation.

As the well-known Swedish group ABBA once sang:

“I have a dream, a song to sing,

To help me cope with anything…”

Indeed, we too have a dream — not only a song, but a vision rooted in Christ, nourished by the beauty of our Orthodox faith, and inspired by the enduring legacy of Hellenism and the Phanar.

It is a dream of building vibrant parishes, restoring our churches — as we did here in Stockholm, and in our Metropolitan Church in Oslo, and in our Hermitage in Rättvik— and expanding our presence, to meet the spiritual needs of the faithful across Scandinavia.

It is also a dream for our youth. A dream of giving them opportunities to grow in faith and fellowship. To offer them a spiritual home where they are not only welcomed, but empowered. Where they are not merely spectators, but protagonists in the life of the Church.

“If you see the wonder of a fairy tale,

You can take the future, even if you fail.”

We see the wonder not in fairy tales, but in the miracle of our living Tradition. In every Divine Liturgy. In every child who learns to chant, to pray, to serve. In every act of love and self-sacrifice that defines our Orthodox identity.

Your All-Holiness,

Your visit today affirms our efforts and strengthens our resolve. You remind us that the Church is not a relic of the past, but a vessel of hope for the future. That even in the darkness of uncertainty, our light shines — because:

“I believe in angels,

Something good in everything I see…”

In every aspect of our local Church’s life we see You, Your All-Holiness, our spiritual Father and gardian angel, as well as our clergy who labor with faithfulness, our laypeople -our members and friends- who give generously, and our visionary youth.

What a true blessing, thanks to Your presence, Your All-Holiness, to have with us from America prominent personalities, who serve Hellenism there, offering valuable services to the local Church there, from which we all learn. True models of faith and service.

Please allow me to express my deepest gratitude for the presence here of:

Your Patriarchal Entourage:

H.E. Metropolitan Apostolos of New Jersey,

The V. Rev. Archimandrite Aetios and

The V. Rev. Deacon Epiphanios,

H.E. Archbishop Elia of Finland,

H.E. Metropolitan Stefanos of Estonia,

H.E. Metropolitan Agathangelos of Phanarion

H.E. Archbishop Julio Murat of Orange, Apostolic Nuncio,

The V. Rev. Daniel Eklund, Dean of the Västerås Cathedral,

The V. Rev. Archimandrite Cornelius Osuzj,

The Rev. Protopresbyter Demetrios Demosthenous from Cyprus and his family,

The Rev. Protoprotodeacons Andreas and Marius,

The Hon. Minister of Digital Governance of Greece Mr. Demetrios Papastergiou and his wife,

The Hon. Deputy Minister of Foreign Affairs of Greece Mr. Ioannis-Michail Loverdos and his entourage,

H.E. Ambassador of Greece to Stockholm, Ms. Aikaterini Foundoulaki,

H.E. Ambassador of Cyprus to Stockholm, Mr. Solon Savva,

The Hon. Consul General of Panama in the USA, Ms. Georgia Athanasopulos, and businessman Mr. Manolis Petroyiannis,

The Hon. Mr. Roger Haddad and his wife,

The Hon. Mr. Georgios Kontorinis,

The Honorable Dr. Isak Reichel, Swedish State Authorities SST Director,

The National Commander Archon Dr. Anthony J. Limberakis, accompanied by his wife Dr. Maria A. Limberakis,

The National Secretary Archon Gus M. Pablecas, accompanied by his wife Mrs. Gail Pablecas,

The Regional Commander Archon Gerry Ranglas, accompanied by his wife Mrs. Jeannie Ranglas,

The Regional Commander Archon Isidoros Garifalakis, accompanied by his wife Mrs. Maria Garifalakis,

Archon Mr. John Mindala, Creative Director Archons of the Ecumenical Patriarchate,

Archon Mr. Demetris Bousis, accompanied by his wife Mrs. Eleni Bousis,

The National Philoptochos 1^st Vice President Mrs. Anita Kartalopoulos, and Archon Dr. Stamatis Kartalopoulos,

Former President of the AHEPA America, Mr. Savvas Tsivikos and his wife,

The distinguished journalist Mr. Vasileios Alexiou and his wife,

Drs. Alexandros and Vasiliki Georgiadis,

The President of the Pontian Association of Stockholm, Mr. Ilias Manoilidis,

Our Metropolis Executive Board Members: Mrs. Kyriaki Papadopoulou, Mrs. Fotini Batsela, Professor Nikolaos Venizelos, and Mr. Rafail Poumeyrau, Esq.,

The Clergy, the Parish Councils, the Members and Volunteers of our Metropolis.

As we cross new streams — of ministry, of outreach, of renewal — we do so with confidence. For, as the ABBA song concludes:

“I’ll cross the stream, I have a dream.”

May that dream, that vision, always be guided by Christ, and may the prayers of Your All-Holiness continue to guide, protect, and inspire us on this sacred journey.

Your All-Holiness,

There is no greater blessing for the faithful children than to embrace their Spiritual Father and Patriarch. And thanks be to God, our local Church takes pride in the fact that, during the past eleven years of my humble episcopal ministry, we have had the opportunity to welcome Your All-Holiness three times—once in Iceland and twice in Stockholm.

These have been eleven years of concentrated study and discipleship near Your God-elected Patriarchal Tenure, during which I have had the honor—twice already—of participating among the twelve Hierarchs who formed the Synod of the Mother Church.

Your words have always been encouraging. Near You, we learned to work diligently, taking inspiration from the truly remarkable endurance of the First Hierarch of Orthodoxy.
By Your side, we learned discernment, the noble dignity of the Phanar, and the Patriarchal hospitality.

We studied Your unwavering concern for all people without exception—clergy and laity, those near and those afar.

Everything we saw, everything we heard, and everything we experienced near You, Your All-Holiness, constitutes spiritual wealth—precious gifts and indelible experiences You have offered us, so that we may use them to shepherd our flock.

All these things will undoubtedly influence, shape, and define our ongoing ministry, our journey, and our mission in the modern world.

Pray for us, Your All-Holiness, that we may continue our ministry with even greater zeal and enthusiasm—to the glory of God, the honor of the Mother Church, and the spiritual benefit of the flock entrusted to us by Her.

In closing, I cry out with sacred reverence:

Many and healthy years to Your glorious Patriarchal Tenure!

Your All-Holiness, Welcome to your beloved flock in Scandinavia!

(photo, Angelos Panagiotopoulos)

Ομιλία Σεβ. Μητροπολίτου Σουηδίας κ. Κλεόπα
στην υποδοχή της Α. Θ. Παναγιότητος,
του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου,
στην Ακολουθία των Θυρανοιξίων
του Καθεδρικού Ναού Αγίου Γεωργίου Στοκχόλμης

Κυριακή, 24 Αυγούστου 2025

Παναγιώτατε Αρχιεπίσκοπε Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικέ Πατριάρχα κ.κ. Βαρθολομαίε,
Σεβασμιώτατοι Άγιοι Αρχιερείς,
Σεβαστοί Πατέρες,
Εξοχώτατοι και Εντιμότατοι Άρχοντες,
Εκλεκτοί προσκεκλημένοι από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Φινλανδία, την Εσθονία, την Ελλάδα, την Κύπρο, την Γαλλία, την Νορβηγία και την Δανία,
Αγαπητοί εν Χριστώ Αδελφοί,
Αγαπημένα μας παιδιά,

Με αισθήματα βαθίας χαράς, ευγνωμοσύνης και πνευματικής συγκινήσεως, σάς υποδεχόμεθα, Παναγιώτατε Δέσποτα, στον Καθεδρικό μας Ναό, αυτήν την ευλογημένη ημέρα.

Η παρουσία σας εδώ, ως πνευματικού Ηγέτου της Ορθοδοξίας παγκοσμίως και ακαταπονήτου υπερασπιστού της ενότητος, της ειρήνης και της οικολογικής δικαιοσύνης, αποτελεί ευλογία ανεκτίμητη για την τοπική μας Εκκλησία, για τους πιστούς της Σκανδιναυΐας και, ιδιαιτέρως, για την νεολαία μας, που διψά για πνευματικότητα, μέσα σ’ έναν σύνθετο κόσμο.

Συγκεντρωθήκαμε στον λίαν προσφάτως ανακαινισθέντα ιερό τούτο ναό, ως ζωντανοί μάρτυρες ενός ονείρου/οράματος, που, με την χάρη του Θεού, έγινε πραγματικότητα.

Ένα όνειρο/όραμα για την ανακαίνιση των ιερών μας χώρων, για την ενδυνάμωση των εκκλησιαστικών μας κοινοτήτων και για την σπορά της πίστεως στις καρδιές της επομένης γενεάς.

Όπως τραγούδησε κάποτε το γνωστό Σουηδικό Συγκρότημα ABBA:

“Έχω ένα όνειρο, ένα τραγούδι να τραγουδήσω,

για να με βοηθήσει να αντέξω τα πάντα…”

(“I have a dream, a song to sing,

To help me cope with anything…”)

Πράγματι, κι εμείς έχουμε ένα όνειρο — όχι απλώς ένα τραγούδι, αλλά ένα όραμα ριζωμένο στον Χριστό, θρεμμένο από την ομορφιά της Ορθοδόξου πίστεώς μας και εμπνευσμένο από την αιώνια παρακαταθήκη του Ελληνισμού και του Φαναρίου.

 Ένα όνειρο για την δημιουργία ζωντανών ενοριών, την αναστήλωση ναών — όπως πράξαμε εδώ στην Στοκχόλμη, στον Μητροπολιτικό μας Ναό στο Όσλο και στο Ησυχαστήριό μας στο Ρέτβικ — και για την επέκταση της παρουσίας μας, ώστε να ανταποκριθούμε στις πνευματικές ανάγκες των πιστών, σε ολόκληρη την Σκανδιναυΐα.

Είναι κι ένα όνειρο για την νεολαία μας. Ένα όνειρο, να της δώσουμε ευκαιρίες, για ν᾽ αυξηθεί στην πίστη και στην αναμεταξύ των νέων συναναστροφή. Να τους προσφέρουμε ένα πνευματικό σπίτι όπου, όχι μόνον θα είναι ευπρόσδεκτοι, αλλά και πνευματικά εφοδιασμένοι, όπου δεν θα είναι απλοί θεατές, αλλά πρωταγωνιστές στην ζωή της Εκκλησίας.

“Αν δεις το θαύμα σ’ ένα παραμύθι,

μπορείς να κατακτήσεις το μέλλον, ακόμη κι αν αποτύχεις.”

(“If you see the wonder of a fairy tale,

You can take the future, even if you fail.”)

Εμείς βλέπουμε το θαύμα, όχι στα παραμύθια, αλλά στο θαύμα της ζωντανής μας Παράδοσης. Σε κάθε Θεία Λειτουργία. Σε κάθε παιδί που μαθαίνει να ψάλλει, να προσεύχεται, να διακονεί. Σε κάθε πράξη αγάπης και θυσίας που ορίζει την Ορθόδοξη ταυτότητά μας.

Παναγιώτατε,

Η σημερινή Σας επίσκεψη επιβεβαιώνει τις προσπάθειές μας και ενισχύει την αποφασιστικότητά μας.

Μας υπενθυμίζετε, ότι η Εκκλησία δεν είναι κατάλοιπο του παρελθόντος, αλλά σκάφος ελπίδος για το μέλλον. Ότι, ακόμη και στο σκοτάδι της αβεβαιότητος, το φως μας λάμπει — διότι:

“Πιστεύω στους αγγέλους,

κάτι καλό, σε όλα όσα βλέπω…”

(“I believe in angels,

Something good in everything I see…”)

Σε κάθε πτυχή της ζωής της τοπικής μας Εκκλησίας, βλέπουμε Εσάς, Παναγιώτατε, τον πνευματικό μας Πατέρα και φύλακα άγγελο, αλλά και τους Κληρικούς μας, που εργάζονται με πίστη, τους λαϊκούς — μέλη και φίλους — που προσφέρουν με γενναιοδωρία, και την οραματιζόμενη νεολαία μας.

Τι ευλογία πράγματι, με την παρουσία Σας, Παναγιώτατε, να έχουμε κοντά μας από την Αμερική επιφανείς προσωπικότητες, που υπηρετούν τον Ελληνισμό και την τοπική Εκκλησία εκεί, από την οποία όλοι μας διδασκόμεθα. Αληθινά πρότυπα πίστεως και προσφοράς!

Παρακαλώ επιτρέψτε μου να εκφράσω τις θερμές ευχαριστίες μου για την παρουσία των εξής εκλεκτών προσώπων:

• Της Πατριαρχικής Συνοδείας:
• του Σεβ. Μητροπολίτου Νέας Ιερσέης κ. Αποστόλου,
• Του Πανοσιολ. Αρχιμανδρίτου κ. Αετίου και
• του Ιερολογ. Διακόνου κ. Επιφανίου,
• Του Σεβ. Αρχιεπισκόπου Φινλανδίας κ. Ηλιού,
• Του Σεβ. Μητροπολίτου Εσθονίας κ. Στεφάνου,
• Του Πανιερ. Μητροπολίτου Φαναρίου κ. Αγαθαγγέλου,
• Του Αποστολικού Νούντσιου Σεβ. Αρχιεπισκόπου Orange κ. Julio Murat,
• Του κ. Daniel Eklund, Προϊσταμένου του Λουθηρανικού Καθεδρικού Ναού Västerås της Σουηδίας,
• Του Πανοσιολ. Αρχιμανδρίτου κ. Κορνηλίου Osuzj,
• Του Αιδεσιμολ. Πρωτοπρεσβυτέρου κ. Δημητρίου Δημοσθένους από την Κύπρο και της οικογενείας του,
• Των Ιερολογ. Πρωτοδιακόνων κ. Ανδρέου και κ. Μάριου,
• Του Εξοχ. Υπουργού Ψηφιακής Διακυβερνήσεως της Ελλάδος κ. Δημητρίου Παπαστεργίου και της συζύγου του,
• Του Εξοχ. Υφυπουργού Εξωτερικών της Ελλάδος κ. Ιωάννη Μιχαήλ Λοβέρδου και της συνοδείας του,
• Της Εξοχ. Πρέσβεως της Ελλάδος στην Στοκχόλμη κ. Αικατερίνης Φουντουλάκη,
• Του Εξοχ. Πρέσβεως της Κύπρου στην Στοκχόλμη κ. Σόλωνος Σάββα,
• Της Εντιμ. Γενικής Προξένου του Παναμά στις ΗΠΑ κ. Georgia Athanasopulos και του επιχειρηματίου κ. Μανώλη Πετρογιάννη,
• Του Εντιμ. κ. Roger Haddad και της συζύγου του,
• Του Εντιμ. κ. Γεωργίου Κοντορίνη,
• Του Εντιμ. Δρ. Isak Reichel, Διευθυντού του Σουηδικού φορέως SST,
• Του Εθνικού Διοικητού των Αρχόντων Dr. Anthony J. Limberakis και της συζύγου του Dr. Maria A. Limberakis,
• Του Εθνικού Γραμματέως των Αρχόντων κ. Gus Κοσμά M. Pablecas και της συζύγου του κ. Gail Pablecas,
• Του Τοπικού Διοικητού των Αρχόντων κ. Γερασίμου Ράγκλα και της συζύγου του κ. Ευαγγελίας Ράγκλα,
• Του Τοπικού Διοικητού των Αρχόντων κ. Ισιδώρου Γαριφαλάκη και της συζύγου του κ. Μαρίας Γαριφαλάκη,
• Του Άρχοντος κ. John Mindala, Δημιουργικού Διευθυντού των Αρχόντων του Οικουμενικού Πατριαρχείου,
• Του Άρχοντος κ. Δημητρίου Μπούση και της συζύγου του κ. Ελένης Μπούση,
• Της 1^ης Αντιπροέδρου της Εθνικής Φιλόπτωχου κ. Ανίτας Καρταλοπούλου και του συζύγου της, Άρχοντος Δρ. Σταματίου Καρταλόπουλου,
• Του πρώην Προέδρου της ΑΧΕΠΑ Αμερικής κ. Σάββα Τσίβικου και της συζύγου του,
• Του Ελλογιμ. Δημοσιογράφου κ. Βασιλείου Αλεξίου και της συζύγου του,
• Του ζεύγους των Ιατρών Δρ. Αλεξάνδρου και Δρ. Βασιλικής Γεωργιάδου,
• Του Προέδρου του Συλλόγου Ποντίων Στοκχόλμης κ. Ηλιού Μανωηλίδη,
• Των Μελών του Μητροπολιτικού Συμβουλίου της Μητροπόλεώς μας: κ. Κυριακής Παπαδοπούλου, κ. Φωτεινής Μπατσέλα, Καθηγητού Δρ. Νικολάου Βενιζέλου & κ. Rafail Poumeyrau,
• Των Κληρικών, των Εκκλησιαστικών Συμβουλίων, των Μελών και Εθελοντών της Μητροπόλεώς μας.

Καθώς διαβαίνουμε νέα ρεύματα — διακονίας, εξωστρέφειας, ανανεώσεως — το πράττουμε μ᾽ εμπιστοσύνη, διότι, όπως κλείνει το τραγούδι των ABBA:

“Θα διαβώ το ρεύμα, έχω ένα όνειρο.”

(“I’ll cross the stream; I have a dream.”)

Είθε το όνειρο αυτό, το όραμα αυτό, να οδηγείται πάντοτε από τον Χριστό, και οι προσευχές της Υμετέρας Θειοτάτης Παναγιότητος να συνεχίσουν να μας καθοδηγούν, να μας προστατεύουν και να μας εμπνέουν σ᾽ αυτό το ιερό μας ταξίδι.

Παναγιώτατε Δέσποτα,

Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ευλογία για τα παιδιά από το αγκαλιάζουν τον Πνευματικό τους Πατέρα και Πατριάρχη, και δόξα τω Θεώ, η τοπική μας Εκκλησία υπερηφανεύεται, ότι τα τελευταία ένδεκα έτη της ταπεινής μου αρχιερατείας είχαμε την ευκαιρία, να υποδεχθούμε την Υμετέρα Θειοτάτη Παναγιότητα τρεις φορές, μία στην Ισλανδία (2017) και δύο στην Στοκχόλμη (2019& 2025).

Ένδεκα έτη συμπεπυκνωμένης σπουδής καί μαθητείας πλησίον της Υμετέρας Θεολέκτου Κορυφής, στα οποία συμπεριλαμβάνεται, ήδη δις, η συμμετοχή μου, μεταξύ των δώδεκα Ιεραρχών, των συγκροτησάντων το Βουλευτήριο της Μητρός Εκκλησίας.

Οι λόγοι Σας πάντοτε ενθαρρυντικοί. Πλησίον Υμών εδιδάχθημεν, να εργαζώμεθα εντατικώς, παραδειγματιζόμενοι εκ των εκπληκτικών τω όντι αντοχών του Πρωθιεράρχου της Ορθοδοξίας.

Πλησίον Υμών εδιδάχθημεν την διάκριση, την Φαναριώτικη αρχοντιά καί την Πατριαρχική φιλοξενία.

Εσπουδάσαμε το ενδιαφέρον Σας δι’ ὅλους ἀνεξαιρέτως, κληρικούς καί λαϊκούς, τούς ἐγγύς καί τούς μακράν.

Ό,τι είδαμε, ό,τι ακούσαμε, ό,τι εγεύθημεν εμπειρικώς πλησίον Υμών, Παναγιώτατε, αποτελούν πνευματικά εφόδια, τα οποία μας προσεφέρατε ως δώρα πολύτιμα καί ανεξίτηλα βιώματα, προκειμένου να καταρτίσουμε δι’ αυτών το ποίμνιο μας.

Ταύτα πάντα πρόκειται να επηρεάσουν, να καθορίσουν και να προσδιορίσουν αναμφισβητήτως την περαιτέρω διακονία, πορεία καί αποστολή μας στον σύγχρονο κόσμο.

Ευχηθείτε, Παναγιώτατε, να συνεχίσουμε μετά περισσοτέρου ζήλου καί ενθουσιασμού την διακονία μας, προς δόξαν Θεού, κλέος της Μητρός Εκκλησίας και πνευματικόν όφελος του εμπιστευθέντος παρ’ αυτής ποιμνίου μας.

Κατακλείων, αναφωνώ μεθ’ ιερού δέους:

Της ευκλεούς Πατριαρχίας Υμών, είησαν πολλά και υγιεινά τα έτη!

Ως ευ παρέστητε, Παναγιώτατε, εις το ηγαπημένον ποίμνιον Υμών, εις την Σκανδιναυΐαν!

(φωτογραφία, Άγγελος Παναγιοτόπουλος)

Καθεδρικός Ναός Αγίου Γεωργίου Στοκχόλμης

Κυριακή, 31 Αυγούστου 2025

Πανοσιολογιώτατε Αρχιμανδρίτα π. Βαρθολομαίε,
Αιδεσιμολογιώτατε Πρωτοπρεσβύτερε π. Νικόλαε, Χοράρχα και Μουσικολογιώτατοι Ιεροψάλτες, Μέλη της εκ Λεμεσού Κύπρου Βυζαντινής Χορωδίας «Ρωμανός ο Μελωδός», μετά των οικογενειών σας,
Αγαπητοί εν Χριστώ Αδελφοί,
Αγαπημένα μας παιδιά,

Στην σημερινή Ευαγγελική περικοπή, ο Ευαγγελιστής Ματθαίος μάς παραδίδει τον διάλογο του Χριστού με τον πλούσιο νεανίσκο, ο οποίος τον πλησίασε με φαινομενικό ζήλο, ερωτώντας τον: «Διδάσκαλε αγαθέ, τι καλόν ποιήσω, ίνα έχω ζωήν αιώνιον»;

Η λύπη του φανερώνει τον δεσμό της καρδιάς του με τα πλούτη. Δεν κατείχε απλώς περιουσία· η περιουσία τον κατείχε.

Ο Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος παρατηρεί, ότι ο νέος «ἤθελε καὶ τὸν κόσμον καὶ τὸν Χριστὸν κερδίσαι· ἀλλὰ ταῦτα οὐ δύναται συνυπάρχειν».

Ο Μέγας Βασίλειος τονίζει, ότι «οὐχ ὁ πλοῦτος αὐτὸς κακός, ἀλλὰ τὸ δουλεύειν αὐτῷ». Ο πλούτος γίνεται εμπόδιο, όταν τον κάνουμε κύριο της ζωής μας κι όχι εργαλείο αγάπης.

Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός μας υπενθυμίζει, ότι: «Ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός, ἐκεῖ ἔσται καὶ ἡ καρδία». Η καρδιά του νέου βρισκόταν στον θησαυρό του κι όχι στον Χριστό.

Όταν οι μαθητές σκανδαλίστηκαν, ακούγοντας ότι δύσκολα θα σωθεί ο πλούσιος, ο Κύριος απήντησε: «Παρά ἀνθρώποις τοῦτο ἀδύνατον· παρά δὲ Θεῷ πάντα δυνατά».

Η σωτηρία δεν είναι έργο αποκλειστικά της ανθρώπινης προσπάθειας, αλλά χάρισμα της θείας Χάριτος, που καλεί τον άνθρωπο να συνεργασθεί.

Ίσως να μην έχουμε μεγάλα κτήματα, όπως ο νεανίσκος της Ευαγγελικής περικοπής, όμως όλοι μας έχουμε «πλούτη», που κρατούμε σφιχτά: φιλοδοξίες, πάθη, εγωισμό, συνήθειες που δένουν την ψυχή μας.

Κάθε τι που αγαπούμε περισσότερο από τον Χριστό, γίνεται εμπόδιο για την είσοδό μας στην Βασιλεία των Ουρανών. Ας ανοίξουμε την καρδιά μας, για να κατοικήσει ο Χριστός μέσα της.

Στην σημερινή λατρευτική μας σύναξη, καλωσορίζουμε τον Αιδεσιμ. Πρωτοπρεσβύτερο κ. Νικόλαο Λυμπουρίδη, Διευθυντή της Χορωδίας της Ι. Μητροπόλεως Λεμεσού «Ρωμανός ο Μελωδός», οι οποίοι αυτές τις μέρες βρίσκονται στην πόλη μας και το απόγευμα της Παρασκευής έδωσαν μία εξαιρετική συναυλία Βυζαντινής Μουσικής, στον Καθεδρικό μας Ναό.

Σήμερα το πρωΐ, τους απολαύσαμε στο ιερό αναλόγιο και θαυμάσαμε το τάλαντο, με το οποίο τους προίκισε ο Θεός και αποτελούν αξίους διαδόχους σπουδαίων διδασκάλων των ιερών αναλογίων, ερμηνεύοντας τους θεσπέσιους ύμνους της Μητρός Εκκλησίας.

Εύχομαι, ο Κύριος να σας χαρίζει υγεία κατ᾽ άμφω και δύναμη, να συνεχίσετε, να προβάλετε την ψαλτική μας παράδοση!

Επιτρέψτε μου, επίσης, να εκφράσω την βαθύτατη ευγνωμοσύνη μου προς τους 50 εθελοντές της Ιεράς Μητροπόλεως Σουηδίας, οι οποίοι συνέβαλαν, με θυσιαστικό φρόνημα, για αρκετές εβδομάδες, στην προετοιμασία και προβολή της Πατριαρχικής Επισκέψεως και στην φιλοξενία των υψηλών προσκεκλημένων μας, από 9 χώρες, τιμώντας την τρίτη κατά σειρά επίσημη Επίσκεψη του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου στην Στοκχόλμη και στον Καθεδρικό μας Ναό, δύο φορές, την περασμένη εβδομάδα. Σας ευγνωμονώ από καρδίας.