1^st Sunday in Lent, Sunday of Orthodoxy
March 5, 2023

Your All-Holiness Metropolitan Anthimos of Thessaloniki,
Reverend Clergy,
Honorable State Officials and members of the Armed Forces,
Beloved Brethren,

I am here in Thessaloniki today, at the Church of the Great Martyr St. Demetrios the Myrrh-Gusher, having had the exceptional honor of representing His All-Holiness Ecumenical Patriarch Bartholomew at yesterday’s magnificent concert given by the Youth Symphony Orchestra of Greece (SONE) under the direction of its maestro Mr. Evangelos Arambatzis, and I take this opportunity to convey our Patriarch’s paternal wishes and blessings to all of you.

Today, with the canonical permission of His All-Holiness Metropolitan Anthimos of Thessaloniki, to whom I express my deepest gratitude for his hospitality, as well that of this church’s Presiding Priest the Very Reverend Archimandrite Fr. Damaskinos, God has shown me worthy to celebrate the Divine Liturgy at this sacred palladium of our Orthodox Christian faith and, together with you, confess its sacred doctrines during the celebration of the restoration of the holy icons and the veneration of the undefiled icon of God Incarnate.

This veneration presupposes the coexistence of God and man and their journey together in life, our reciprocal containment and return to the condition in which we existed in Paradise prior to the fall of Adam, as is mentioned in the excerpt of the Orthodox funeral service as a prayer expressing a nostalgia for the past: “return me to the state of Your likeness and restore the beauty of old.”

His Eminence Metropolitan Markos of Chios notes in one of his sermons that “man has a tendency to return himself to the God-like state he lost.” Of course, our meeting with Christ may be reminiscent of the first words of disbelief uttered by Nathanael when he met the Teacher: “is it possible for something good to come from Nazareth?” Christ the God-man is something new and therefore subject to dismissal, especially by the Athenians, who were immersed in Aristotelian logic, and so, upon first hearing St. Paul the Apostle preach about the Cross, were unable to fathom the miracle of a “tangible” God, which is something that defies logic.

St. Nicholas of Ochrid focuses on the festal qualities of the day when he notes that “this day reminds us not only of a victory or a victor, but rather, of the long series of victories and an entire army of victors. This is a victory of the Church in its entirety.”

Two great saints, Archbishop Luke of Crimea and Photios the Great, underscore the evil wrought by the iconoclasts, “through their perverted minds and hardened hearts, proclaiming the icons to be idols and the veneration of icons to be idol worship.”

The former castigates “those individuals who tore Christ’s tunic asunder” and caused division in the bosom of the Church, such as the iconoclasts, while the latter refers to the sacred doctrines, noting the following: “however, in the pure and most sacred faith of the Christians, which is very precise due to its sincerity and forthrightness, its exaltation and integrity, when someone tries to interject even a small bit of perversion or novelty, this perversion and adulteration becomes immediately apparent and can be discerned when compared to the truth and upright teaching. The nobility of the pious doctrines cannot suffer this adulterated concoction for even a little while.”

Metropolitan Nikolaos Selentis of Chalkis offers a very illustrative explanation of the theological dimension of the term “in God’s likeness:” “If someone were to enter this church that we are in, remove the icon our Lord, which is here on the icon-screen/iconostasis, take it down and start to kick it, spit on it, curse at it, and trample upon it, what would we all say? That he is impious.

However, if I were to take another icon, which is worth much more than an icon made of wood and paint – the icon which is MAN, fashioned in God’s image, for whose sake God came down from the heavens, became man, was born in Bethlehem, presented Himself in the temple in the arms of Simeon, was baptized in the Jordan River, and was entombed in the Holy Sepulcher…if I take this icon of humanity, of any person, and trample upon it, curse at it, slander it, subject it to injustice and exploitation, what then am I? Even more impious.”

St. Justin Popovic reassures us of the above, noting that “by preserving God’s living image in this world, the Orthodox Church preserved mankind; it preserved Christ as a human being. God Himself became man to find this divine Image – this living divine Image – in us humans … to restore His Image in man.”

According to the Gospel heard on the Sunday of Judgement, the Just Judge shall render final judgement via the marginalized people of this world. Henceforth, they shall serve as the new criterion of our salvation and become our judges! The hungry, thirsty, strangers, naked, sick, and imprisoned – these six categories of people constituting the fringes of contemporary society!

From now on, our will shall determine our eternal future; in other words, if we will adhere to the admonition of the Gospel, so that our perspective on life may become feeding the hungry and visiting the imprisoned, as a small acknowledgement of the presence of these priceless brethren in our lives, who are in such great need of our caring, and not approaching them with an uncharitable charity that lumps them into the category of a “burden upon the earth.”

For those still wondering why the Lord shows such intense appreciation and insists upon our displaying love to the least and most marginalized of our brethren, perhaps it is because in the simplicity of their poverty we are able to discover and uncover our own face, our own spiritual nakedness or magnanimity and philanthropy, devoid of the embellishments of material and spiritual vanity and self-aggrandizement.

Perhaps it is because in the face of these least of Christ’s brethren, the true image of the God-man – His countenance – can be seen; not in glory, but in humiliation, during the time of His passion, to such a degree that we ourselves may wonder “where has Your beauty gone?”

Let us not forget that for our prayers to reach God, they must first pass through the heart, soul, and tears of our fellow man, who is our “alter ego”!

In the midst of this national mourning that we all going through, let gather together as Greeks, in a spirit of devotion to God, to celebrate today’s feast of Orthodoxy. This celebration encompasses a living Greek Orthodox Christianity, as expressed by the superhuman efforts of the Greek rescue teams, who were the first worldwide to arrive in Turkey and Syria to rescue our earthquake-stricken fellow men and women from the rubble, placing their own lives at risk throughout the entire time.

It encompasses an empirical Greek Orthodox Christianity that was illustrated by the endless lines formed by volunteers rushing to donate blood for our injured brethren at Tempi.

It encompasses a continual journey of the Parthenon and the Haghia Sophia, as expressed in the emotional tears streaming down the faces of the proud young Greeks – our own modern-day heroes – who compete and excel in the Olympics, the students being awarded at international competitions, our national benefactors, our world-renowned compatriots from the sciences, the arts, and business.

All these people dare to dream, dare to make their dreams a reality, because they adorn our society and our Nation with their achievements. Because they teach us – all of us – who live within the borders of Greece, as well as in the larger Greece existing outside our national borders, all across the world, to dream together, to work together, to learn from one another, and to trust one another, since unity, concord, and peaceful co-existence are both a necessity and a virtue.

May today’s ecclesiastical celebration serve to spark intense thought in each of us – individually and collectively – regarding the degree to which we emulate all those persons honored during today’s feast; namely, the heroic saints of our faith, the champions and Olympic victors of the spiritual contest.

Let us ask ourselves whether the rubric for the course we have set and our identity, the truth of our liberty as modern-day Greeks and our religious conscience can be summarized in the exaltation derived from the verses of our two national anthems: “sprung from the sacred bones of the Greeks” and “O Champion General, we inscribe to you the prize of victory.”

Beloved brethren,

“This is the faith of the Apostles, this is the faith of the Fathers, this is the faith of the Orthodox, this faith has established the Universe.” Amen!

Photo credit: Demosthenes Tsavdaridis.

“1000 συμμετέχοντες επί σκηνής”

Συνεδριακό Κέντρο “Ιωάννης Βελλίδης”

Θεσσαλονίκη, 4 Μαρτίου 2023

Πανοσιολογιώτατε Εκπρόσωπε του Παναγιωτάτου Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης κ. Ανθίμου,
Άγιοι Αρχιερείς,
Αγαπητοί Πατέρες,
Εξοχώτατοι και Εντιμότατοι Πολιτειακοί και Στρατιωτικοί Εκπρόσωποι,
Ελλογιμώτατοι,
Εκλεκτοί προσκεκλημένοι,
Αγαπητοί μου Αδελφοί,

Στο κλίμα του εθνικού πένθους, που όλοι βιώνουμε τις μέρες αυτές, ερχόμενος από τις Σκανδιναυϊκές χώρες στη συμπρωτεύουσα, κι έχοντας την εξαιρετική τιμή να εκπροσωπώ την Αυτού Θειοτάτη Παναγιότητα, τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο, του Οποίου τις θερμές συγχαρητήριες ευχές και ευλογίες σάς μεταφέρω, αισθάνομαι, ότι σήμερα, ενώπιον όλων μας, πραγματοποιείται κάτι το θεωρητικά ακατόρθωτο.

Βιώνουμε απόψε το αποτέλεσμα, όχι μόνον μιας εξαιρετικής πρωτοβουλίας, αλλά και τη δυναμική της συνεργασίας, αφού θα απολαύσουμε τη μελωδία από 1.000 και πλέον συμμετέχοντες, όλους μαζί επί σκηνής, υπό την Διεύθυνση του Μουσικολογιωτάτου κ. Ευάγγελου Αραμπατζή, ενός νέου “Απόλλωνος Μουσηγέτη”, στον οποίο, όπως και σε όλους τους νέους μουσικούς, τραγουδιστές, στα μέλη των χορωδιών, τα μέλη των φιλαρμονικών ορχηστρών και μουσικών σχολείων, απ᾽ όλη την Ελλάδα και την Κύπρο, εκφράζω και διερμηνεύω όλων μας τα εκ βαθέων συγχαρητήρια!

Επαληθεύεται απόψε ο λόγος του Ίγκορ Στραβίνσκι: “Όπως όλες οι δημιουργικές ικανότητες του ανθρώπου, η μουσική είναι η αναζήτηση για ενότητα, επικοινωνία, ένωση με τους συνανθρώπους μας και με τον Δημιουργό.”

1.000 μουσικοί θα ερμηνεύσουν Θεοδωράκη, Λοΐζο και Σαββόπουλο. Όλοι τους, καινοτόμοι στην ιστορία του ελληνικού τραγουδιού, από διαφορετική κατεύθυνση ο καθένας, κατόρθωσαν τη δημιουργική αφομοίωση αξιών που διασώζει η παράδοση. Συνεχίσουν να διεγείρουν συναισθήματα και να συνεγείρουν αισθήσεις, γι᾽ αυτό και η μουσική τους αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της συλλογικής μας ταυτότητας, σημείο αναφοράς της κοινωνίας μας και της εποχής μας.

Θεωρώ, ότι το γνωμικό που διετύπωσε ο αρχαίος τραγικός ποιητής Ευριπίδης, βρίσκει απόλυτη εφαρμογή στην αποψινή συνάθροιση: “μή ζώην μετ’ ἀμουσίας”, δηλαδή, μη ζεις χωρίς τη μουσική. Ας πλημμυρίσουμε τις καρδιές μας με τις μελωδίες αυτές, ένα αφιέρωμα στους αδικοχαμένους αδελφούς μας στα Τέμπη.

Συνεχίστε εσείς οι δημιουργοί, να συνδυάζετε το καλλιτεχνικό γίγνεσθαι με τη φιλανθρωπία. Θερμά συγχαρητήρια ανήκουν, επίσης, στην Πρόεδρο κ. Αλεξάνδρα Γωγούση και το διοικητικό συμβούλιο του ΜΑΖΙ, για την συμβολή τους στη διοργάνωση της αποψινής μουσικής βραδιάς.

Θερμά συγχαρητήρια σε όλους σας! Μάς κάνετε υπερήφανους, στην Ελλάδα, εντός και εκτός συνόρων, εσείς οι 1.000 και πλέον πρεσβευτές της ιστορίας και της παράδοσής μας! Σας ευχαριστώ.

Οι φωτογραφίες είναι προσφορά της ΣΟΝΕ και των κ.κ. Benedict & Tania Svedberg.

1000 Participants on Stage Held at the Ioannis Vellidis Conference Center

Thessaloniki, 4 March 2023

V. Rev. Iakovos, Representative of His All-Holiness Metropolitan Anthimos of Thessaloniki,
Your Eminences,
Reverend Clergy,
Honorable State and Local Government Officials and Members of the Armed Forces,
Members of the Academic Community,
Honored Guests,
My beloved brethren,

Amidst this period of national mourning that we are all going through at the present time, having traveled from Scandinavia to Greece’s co-capital and being afforded the exceptional honor of representing His All-Holiness Ecumenical Patriarch Bartholomew, whose warmest congratulations and blessings I convey to you, I feel that as I stand here today, before all of you, something theoretically impossible has taken place.

Tonight, we see the result of something more than just a remarkable initiative. We bear witness to the dynamism of collaboration, as we are about to enjoy the melody of over 1,000 participants who have all come together on stage under the direction of maestro Mr. Evangelos Arabantzis, SONE’s (Youth Symphony Orchestra of Greece) conductor, a modern-day “Apollo leading the Muses,” to whom I express, together with all the young musicians and singers, members of the choirs, philharmonic orchestras, and musical schools from all across Greece and Cyprus, the heartfelt congratulations of myself and all the other spectators gathered here!

The words of Igor Stravinsky ring true tonight: “Like all of man’s creative abilities, music is the search for unity, communication, a connection with our fellow man and with our Creator.”

Over one thousand musicians will now perform works by Theodorakis, Loizos, and Savvopoulos. All of the aforementioned, who are famous for the innovations they brought to Greek music, each from their own standpoint, succeeded in achieving the creative integration of the values that have been safeguarded by our tradition. They continue to inspire emotions and awaken the senses, which is why their music serves as an inalienable part of our collective identity; a reference-point of our society and era.

I believe that the adage uttered by the famous tragic playwright Euripides has been fully realized at tonight’s gathering: “I hope I’ll never be without songs.” Therefore, let us fill our hearts with the melodies of this concert, dedicated to the memory of our brethren who tragically perished in the train collision at Tempi.

And you, performers, continue to combine your artistic contribution with philanthropy. Sincere congratulations are also due to the President of MAZI Ms. Alexandra Gogousi and the board of directors for helping to make tonight’s musical event possible.

Warm congratulations are also due to all of you! You ,1,000 ambassadors of our history and tradition, have made Greece proud, both inside our nation’s borders and beyond them as well. Thank you.

Photo credit: SONE, Benedict & Tania Svedberg.

Στα προοίμια της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, ο Σεβ. Μητροπολίτης Σουηδίας και πάσης Σκανδιναυΐας κ. Κλεόπας επισκέφθηκε την Ενορία του Αγίου ενδόξου Νεομάρτυρος Γεωργίου του εν Ιωαννίνοις, στο Ροσκίλντε της Δανίας, το διήμερο 25 και 26 Φεβρουαρίου 2023, ευρεθείς κοντά στους εκείσε ομογενείς, μέλη του ποιμνίου της Μητρός Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως, στη Σκανδιναυϊκή χώρα του Βορρά.

Ο Σεβασμιώτατος, αφίχθη στο αεροδρόμιο της Κοπεγχάγης, το πρωί του Σαββάτου, 25 Φεβρουαρίου 2023, όπου τον υπεδέχθη ο Πανοσιολ. Αρχιμανδρίτης κ. Αλέξανδρος Λουκάτος, Προϊστάμενος του Μητροπολιτικού Ναού Ευαγγελισμού Θεοτόκου Όσλο, ο οποίος ταξίδεψε οδικώς από το Όσλο.

Αυθημερόν, ο Επίσκοπος συναντήθηκε με ομογενείς που διαβιούν στην Κοπεγχάγη και στο Ροσκίλντε.

Tην επομένη, Κυριακή της Τυροφάγου, 26 Φεβρουαρίου, ο Σεβασμιώτατος προέστη της Αρχιερατικής Θείας Λειτουργίας, στην Ενορία του Αγίου Γεωργίου του εν Ιωαννίνοις Ροσκίλντε, με τη συμμετοχή του π. Αλεξάνδρου.

Τους ύμνους έψαλλαν οι αφοσιωμένοι εθελοντές της ενορίας κ.κ. Παντελεήμων Σμυρνάκης και Αναστάσιος Γαλανόπουλος.

Στο τέλος της ευχαριστιακής σύναξης, ο Ποιμενάρχης καλοσώρισε το νέο Πρέσβυ της Ελλάδος στη Δανία, Εξοχ. κ. Φραγκίσκο Κωστελλένιο, και την Ερίτιμο σύζυγό του Παναγιώτα, οι οποίοι συμμετείχαν προσευχητικώς στη Θεία Λειτουργία, διαβιβάζοντας τις πατρικές ευχές της Α. Θ. Παναγιότητος, του Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου.

Στην ομιλία του, ο Σεβασμιώτατος επεσήμανε τα εξής: «Αν η ανθρώπινη ζωή είναι ένας κύκλος, οριακά σημεία αυτού του κύκλου αποτελούν οι αφορμές, από τις οποίες ξεκινά το εορτολόγιο κάθε περιόδου.

Έτσι, το Τριώδιο, με την πρώτη Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου, μάς θύμισε την αληθινή στάση ενώπιον του Θεού, με την Κυριακή του Ασώτου, την αξία της γνήσιας μετάνοιας, το Ευαγγέλιο της Κρίσεως, το δέος της μεγαλειώδους εκείνης ημέρας και σήμερα, ένα τέταρτο σημείο, που ανάγεται στην προϊστορική περίοδο του ανθρωπίνου γένους.

Οι Πατέρες της Εκκλησίας όρισαν να εορτάζουμε στην απαρχή των εορτών, το γεγονός της εξώσεως των πρωτοπλάστων από τον παράδεισο “τῆς τρυφῆς”, στην εξορία της γης των κόπων και των δακρύων. Ο πανευτυχής άνθρωπος για το πλήθος των υλικών και πνευματικών αγαθών και μέτοχος της θείας Παρουσίας, διώκεται και στερείται όλων των αγαθών.

Ο υμνωδός της Εκκλησίας, μέτοχος του ιδίου «φυράματος», ως απόγονος του Αδάμ, ζώντας “ἐν μυστηρίῳ” τον σεισμό της ψυχής του, για το πρώτο από τα πιο συγκλονιστικά γεγονότα της ζωής του ανθρώπου, μάς οδηγεί, να ατενίσουμε νοερά τον προπάτορά μας: “Ἐκάθισεν Ἀδάμ ἀπέναντι τοῦ Παραδείσου καί τήν ἰδίαν γύμνωσιν θρηνῶν ὠδύρετο.” Πόνος αβάσταχτος, λύπη που συνθλίβει την ψυχή και εξορίζει την χαρά.

Ο Αδάμ κλαίει διότι γνωρίζει πλήρως και έχει συνείδηση των όσων συμβαίνουν, διότι υπήρξε ο ίδιος κύριος συντελεστής τους. Από την απόλαυση, περιέπεσε στην σκληρή δοκιμασία της δουλείας. Είναι όντως τραγική η στιγμή της αποσπάσεως από την θέα του προσώπου του Θεού Δημιουργού.

Δύο στίχοι της σημερινής ευαγγελικής περικοπής έρχονται επίκαιρα να μάς επαναφέρουν στην σκέψη το μάταιο της προσπάθειας του ανθρώπου, να αντιμετωπίσει την μεγάλη εκείνη απώλεια με τις δικές του δυνάμεις.

Ο άνθρωπος προσπάθησε να αντισταθμίσει την έλλειψη των αγαθών του Παραδείσου, συσσωρεύοντας τα επίγεια αγαθά, σε έναν απελπισμένο αγώνα, να υποκαταστήσει την μακαριότητα με την αφθονία των υλικών αγαθών.

Όμως, ο Κύριος σαφέστατα μάς υπενθυμίζει ότι τα υλικά αγαθά «σής καί βρῶσις ἀφανίζει καί κλέπται διορύσσουσι και κλέπτουσι».

Είναι καιρός να βγούμε από την απάτη που μάς κατέστησε άβουλα ενεργούμενα της καταναλωτικής κοινωνίας, η οποία, κάτω από το εκτυφλωτικό φως του τεχνοκρατούμενου πολιτισμού, μάς απομυζά και εξαφανίζει από την ψυχή μας κάθε επιθυμία θείας καταβολής.

Έφτασε ο καιρός να επανεύρουμε την ορθή τροχιά μας. Η συσσώρευση των πάσης φύσεως υλικών αγαθών, δεν είναι δυνατόν να την σταματήσει. Το φθειρόμενο δεν μπορεί να μάς εξασφαλίσει την αφθαρσία, ούτε το θνητό να μάς παράσχει την αθανασία.

Ας αφουγκραστούμε, λοιπόν, τα λόγια του Κυρίου: “θησαυρίζετε δε ὑμῖν θησαυρούς ἐν οὐρανῷ”! Το πιο ασφαλές θησαυροφυλάκιο είναι ο ουρανός. Τα αγαθά που ξεφεύγουν από τον νόμο της φθοράς, είναι αυτά για τα οποία μάς έκανε λόγο το ευαγγέλιο της περασμένης Κυριακής· ο χορτασμός των πεινασμένων, η ένδυση των γυμνών, η επίσκεψη των ασθενών και φυλακισμένων.

Είναι όλα εκείνα, που θα μάς ακολουθήσουν και θα δώσουν την καλή μαρτυρία για την “ἐπί γῆς πολιτείαν”.».

Ο Ποιμενάρχης ευχαρίστησε εγκαρδίως τον π. Αλέξανδρο, για τον κόπο στον οποίο υπεβλήθη, να ταξιδέψει οδικώς έξι ώρες από το Όσλο, και ευχήθηκε στους εκκλησιαζομένους τα δέοντα για την είσοδο στην Αγία και Μεγάλη Τεσσαροκοστή. 

Ακολούθησε δεξίωση στην αίθουσα δεξιώσεων του ναού, όπου ο Μητροπολίτης είχε την ευκαιρία να συνομιλήσει με μέλη και φίλους της ενορίας, οι οποίοι ήρθαν από πολλά μέρη της χώρας, ιδία δε αρκετοί νέοι επιστήμονες που δραστηριοποιούνται στη Δανία, καθώς και επισκέπτες από την Ελλάδα.

Ακολούθησε η βάπτιση Δανού ενήλικα, στον οποίο δόθηκε το όνομα Δαμιανός, προς τιμήν του Αγίου Αναργύρου Δαμιανού, καθότι και ο ίδιος είναι γιατρός. Ο Σεβασμιώτατος παρεκάλεσε όλους τους παρισταμένους, να έχουν καθημερινά στην προσευχή τους τον Δαμιανό.

Στον ίδιο ευχήθηκε, να μοιάσει στον προστάτη του άγιο και να αναδειχθεί και ο ίδιος ιεραπόστολος στη γενέτειρά του, προς δόξαν Θεού και βιωματική προσέγγιση και πραγμάτωση της εντολής του Χριστού: “Πορευθέντες, μαθητεύσατε πάντα τα έθνη”.

Το μεσημέρι της ιδίας, ο Σεβασμιώτατος,  συνοδευόμενος από τον π. Αλέξανδρο, παρεκάθησε στο γεύμα, που προσέφεραν οι οικογένειες του νεοφώτιστου και του αναδόχου του.

Το βράδυ της ιδίας ο μεν Ποιμενάρχης επέστρεψε στην έδρα της Επαρχίας του στη Στοκχόλμη, ο δε π. Αλέξανδρος επέστρεψε οδικώς στο Όσλο.

Το φωτογραφικό υλικό είναι προσφορά του π. Αλέξανδρου Λουκάτου και των κ.κ. Αναστάσιου Γαλανόπουλου και Περικλή Ρεντόπουλου.

Not too long ago, some Greek compatriots of ours living in Stockholm called to enthusiastically share with me that they would be traveling to Athens in a few days, together with their children, so that the latter could see the heralded ancient city for the first time, and visit the new – and truly impressive – Acropolis Museum.

I congratulated them on this initiative and suggested that they also visit the Byzantine Museum. They immediately objected, saying that this museum didn’t relate to them and that it was only for the “religious people.” They added that they didn’t attend church much and didn’t want to impose a religion on their children until they reached adulthood.

Even though I was rather surprised by their answer, I considered it my duty to remind them that the history of the Greek people is not limited only to classical Greek civilization, but also includes the eleven centuries of Byzantium, while the Parthenon walks hand in hand with the Hagia Sophia in their journey throughout the centuries. These two monuments, and by extension the periods they represent, could be considered “parallel lives;” to borrow a term coined by Plutarch.

I also told them that aside from their personal views regarding religion, they would be doing a disservice to their children if they didn’t teach them our centuries-old history – not just excerpts of it that they would pick and choose, considering that it is taught throughout the entire world, with Greek studies chairs located at the largest universities across the globe.

I spoke about this telephone conversation with the congregation at the St. George Cathedral in Stockholm during last week’s Saturday of Souls, discussing how important it is for us to be aware of the historical origins of our holy services and rites, like the sacred memorial services and trisagion services that we hold in our churches throughout the year, and especially on the Souls Saturdays in our liturgical calendar.

Perhaps some people might think that the sacred memorial services were first established during the Apostolic era or early Christian times, since the “Apostolic Teachings” speak of memorial services for “three days,” “nine days,” “forty days,” and “one year.” However, according to historians, memorial services are a tradition that dates much further back into antiquity.

The ancient Greeks believed that through prayers and sacrifices, they could placate the gods and achieve the forgiveness of their loved ones’ sins, as is characteristically noted in the Iliad. In Plato’s Republic, we read that during the classical era, some priests contended that they possessed power from the gods to forgive the sins of the “living and dead” by performing the necessary rites and sacrifices for each instance.

The first three-day memorial service following the death of a person used to be held on behalf of the deceased and in honor of Apollo. It was followed by a nine-day memorial service, while the final one, held on the 30^th day (akin to our forty-day memorial today) was performed in honor of Hermes.

During the memorial services or “nekysia,” a meal in honor of the deceased called a “makaronia” [mak-aroh-nee-a] would be offered, where a type of oval shaped wheat pita called a “makaria” was distributed so that those gathered could “beatify” the deceased and bid him well.

Later, this “makaria” was covered in honey and called “melo-makaria,” to enhance its taste and serve as a “sweet offering” to the gods of the underworld to secure their favor.

During the Byzantine era, this honey glazed pita was discontinued from the funeral rituals and instead became associated with the Holy Dodecaimeron (the twelve days encompassing Christ’s Nativity, St. Basil’s Day, and Theophany), renamed from “melo-makaronia” to “melomakarono.” In the West, it was renamed from “maccarone” to “macaroon.”

I conclude my thoughts with a brief but very important reference to the teaching of St. Nectarios of Pentapolis on the importance of conducting sacred memorial services, which is included in his study On the Immortality of the Soul and Sacred Memorial Services. This righteous father among the saints teaches us that we must conduct sacred memorial services regularly, during which we must pray for the repose of our departed loved ones, as well as for the forgiveness of their sins, considering that some sins can still be forgiven since the Final Judgement – our Lord’s Second Coming – has not yet occurred. Therefore, prayer is the best mode of communication with our brethren who have fallen asleep. Moreover, through our prayers, we offer them the chance for remission of their sins. Prayer serves as an expression of love, gratitude, and respect for our fathers and brethren who have fallen asleep in the Lord “in everlasting remembrance!”

Δεν πάει πολύς καιρός που κάποιοι συμπατριώτες μας, διαβιούντες εν Στοκχόλμη, μου τηλεφώνησαν, για να με ενημερώσουν, με περισσό ενθουσιασμό, ότι σε λίγες μέρες θα μετέβαιναν στην Αθήνα με τα παιδιά τους, για να γνωρίσουν κι αυτά, για πρώτη φορά, το “κλεινόν άστυ” και να επισκεφθούν το νέο – εντυπωσιακό όντως – Μουσείο της Ακρόπολης.

Τους συνεχάρην για την πρωτοβουλία τους αυτή και τους πρότεινα, να επισκεφθούν και το Βυζαντινό Μουσείο. Αμέσως αντέδρασαν, λέγοντας ότι δεν τους αφορά το μουσείο αυτό, διότι είναι μόνον για “θρησκευόμενους” κι αυτοί δεν θρησκεύουν και δεν θα ήθελαν, να επιβάλλουν στα παιδιά τους κάποια θρησκεία, μέχρις ότου ενηλικιωθούν.

Αν και παραξενεύτηκα με την απάντησή τους, θεώρησα καθήκον μου να τους υπενθυμίσω, ότι η ιστορία των Ελλήνων δεν περιλαμβάνει μόνον τον κλασσικό αρχαιοελληνικό πολιτισμό, αλλά και τον βυζαντινό των έντεκα αιώνων, ο δε Παρθενώνας συμβαδίζει, στο πέρασμα των αιώνων, με την Αγία Σοφία. Είναι, ας μου επιτραπεί η έκφραση, “Βίοι παράλληλοι”, για να χρησιμοποιήσω την ορολογία του Πλούταρχου.

Τους είπα, επίσης, ότι, πέραν από τις όποιες αντιλήψεις τους περί θρησκείας, θα αδικήσουν τα παιδιά τους, αν δεν τους διδάξουν τη μακραίωνη ιστορία μας, όχι αποσπασματικά και κατ᾽ επιλογήν, μιας και αυτή διδάσκεται στα πέρατα της οικουμένης, με έδρες ελληνικών σπουδών στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου.

Την ως άνω τηλεφωνική μου εμπειρία μοιράστηκα με το εκκλησίασμα του Καθεδρικού Ναού Αγίου Γεωργίου Στοκχόλμης, το περασμένο ψυχοσάββατο, μιλώντας, για το πόσο σημαντικό είναι να γνωρίζουμε την ιστορική προέλευση των ιερών ακολουθιών και τελετών, όπως είναι τα τρισάγια και τα ιερά μνημόσυνα, που τελούμε στους ναούς μας, καθ᾽ όλη τη διάρκεια του εκκλησιαστικού έτους, ιδία δε τα ψυχοσάββατα.

Ίσως, κάποιοι να νομίζουν, ότι τα ιερά μνημόσυνα καθιερώθηκαν για πρώτη φορά από την Αποστολική Εκκλησία, δηλαδή την πρωτοχριστιανική Εκκλησία, μιας και στις “Αποστολικές Διδαχές” περιλαμβάνεται η διάκριση των μνημοσύνων σε “τρίτα”, “ένατα”, “τεσσαρακοστά” και “ενιαύσια” (ετήσια). Οι ιστορικοί, όμως, μας πληροφορούν ότι τα μνημόσυνα είναι πανάρχαιο έθιμο.

Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως με τις δεήσεις και τις θυσίες, θα μπορούσαν να εξευμενίσουν τους θεούς και να πετύχουν τη συγχώρηση των αμαρτημάτων των νεκρών τους, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στην “Ιλιάδα”. Από την “Πολιτεία” του Πλάτωνα πληροφορούμαστε, ότι στην αρχαιότητα κάποιοι ιερείς πρέσβευαν ότι έχουν την εξουσία από τους θεούς, να συγχωρούν τις αμαρτίες “ζώντων και νεκρών”, τελώντας τις απαραίτητες για κάθε περίπτωση ιεροτελεστίες και θυσίες.

Το πρώτο μνημόσυνο της 3^ης ημέρας από την εκδημία ενός προσώπου (αυτό που σήμερα αποκαλούμε “τα τριήμερα”) ετελείτο υπέρ του νεκρού και προς τιμήν του Απόλλωνα, ακολουθούσε το μνημόσυνο της 9^ης ημέρας, ενώ το τελευταίο, των τριάντα ημερών, καλούμενο “τριακάς” (αυτό που σήμερα αποκαλούμε “τεσσαρακονθήμερο” μνημόσυνο), ετελείτο προς τιμήν του Ερμή.

Στα μνημόσυνα ή “νεκύσια”, προσφερόταν νεκρώσιμο δείπνο, η “μακαρωνία”, στην οποία μοίραζαν ένα είδος οβάλ πίτας, βασισμένη στο σιτάρι, τη λεγόμενη “μακαρία”, για να “μακαρίσουν” τον εκλιπόντα.

Αργότερα, περιέλουσαν τη “μακαρία” με μέλι και την ονόμασαν “μελο-μακαρία”, για να γίνει απολαυστική και να αποτελέσει μια “μειλίχια προσφορά” προς τους θεούς του κάτω κόσμου, προκειμένου να εξασφαλιστεί η εύνοιά τους.

Στη Βυζαντινή περίοδο, η μελωμένη πίτα αποκόπηκε μεν από τα ταφικά έθιμα, αλλά συνδέθηκε με το Άγιο Δωδεκαήμερο (Χριστούγεννα – Πρωτοχρονιά – Φώτα) και από “μελο-μακαρωνία” ονομάστηκαν “μελο-μακάρονα” και στη Δύση από “maccarone” μετονομάστηκαν “macaroon”.

Ολοκληρώνω τις σκέψεις μου με μια σύντομη, αλλά πολύ σπουδαία αναφορά στη διδασκαλία του Αγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως, στη σπουδαιότητα της τέλεσης των ιερών μνημοσύνων, η οποία περιλαμβάνεται στη μελέτη του, “Περί αθανασίας της ψυχής και ιερών μνημοσύνων”. Ο όσιος διδάσκει, ότι θα πρέπει να τελούνται τακτικά ιερά μνημόσυνα, κατά τη διάρκεια των οποίων θα πρέπει να προσευχόμαστε υπέρ αναπαύσεως των κεκοιμημένων προσφιλών μας προσώπων, αλλά και υπέρ αφέσεως των αμαρτιών τους, μιας και κάποιες αμαρτίες μπορούν να συγχωρεθούν, αφού δεν έχει πραγματοποιηθεί ακόμη η Τελική Κρίση, δηλαδή η Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου.

Άρα, η προσευχή είναι ο καλύτερος δίαυλος επικοινωνίας με τους κεκοιμημένους αδελφούς μας και η δυνατότητα που τους προσφέρουμε, προσευχητικώ τω τρόπω, να συγχωρεθούν οι αμαρτίες τους. Η προσευχή αποτελεί έκφραση αγάπης, ευγνωμοσύνης και σεβασμού, “υπέρ των μακαρία τη λήξει γενομένων” πατέρων και αδελφών μας, “εις μνημόσυνον αιώνιον”!

Διάβασα χθες στο διαδίκτυο (kathimerini.gr) τη συνέντευξη που παραχώρησε στην Ελένη Τζαννάτου ο διάσημος Γαλλοκαναδός πιανίστας Alain Lefèvre, στην οποία εξυμνεί την Ελλάδα και εξηγεί τους λόγους για τους οποίους επέλεξε να ζήσει μόνιμα στην Αθήνα.

Συγκινήθηκα από το ακόλουθο απόσπασμα της συνέντευξής του:

“Δημοσιογράφος: Από όλους τους ανθρώπους που έχετε συναντήσει στην πορεία σας, ποιον ή τι κρατάτε περισσότερο;

Alain Lefèvre: Θα μπορούσα να ξοδέψω δέκα λεπτά προσπαθώντας να σε εντυπωσιάσω με ονόματα. Αλλά το εντυπωσιακότερο για μένα ήταν όταν συνάντησα κάποια νεαρά παιδιά σε μία φυλακή ανηλίκων που τους μαθαίναμε κλασική μουσική. Μία μέρα μου έγραψαν ένα κομμάτι. Δάκρυσα. Γιατί αυτά τα παιδιά που ήταν έφηβοι και οι ζωές τους ήταν δύσκολες, μου έγραψαν μουσική. Αυτό για μένα ήταν από τα πιο σημαντικά πράγματα.”

Ο συνομιλητής ξάφνιασε τη δημοσιογράφο με την απάντησή του και σίγουρα δεν την εντυπωσίασε. Όντως, δεν εντυπωσιάζει μια τέτοια απάντηση. Όλοι θα περιμέναμε, ν᾽ ακούσουμε ονόματα “πιασάρικα”, που μοστράρουν συνεχώς στις οθόνες μας και αποτελούν τα πρότυπα της κοινωνίας που ζούμε, ιδιαίτερα των νέων ανθρώπων, με τον “ιδιαίτερο” τρόπο ζωής και έκφρασης.

Προκλητικός, λοιπόν, ο κ. Lefèvre με τη συγκεκριμένη απάντηση, αφού προκάλεσε έστω κάποιους αναγνώστες της “ιντερβίωσης” του, εννοείται τους καλή τη προθέσει, να σκεφτούν τον “le marginal”, για να θυμηθούμε και τη γνωστή ταινία με τον Alain Delon, τον άνθρωπο δηλαδή του περιθωρίου και το ρόλο που αυτός τολμά να διαδραματίσει στη ζωή μας, αλλά κι εμείς τολμούμε να τον αγνοούμε εσκεμμένα και κατ᾽ επανάληψη.

Μιλάω για τον άνθρωπο της διπλανής πόρτας, που ξεχάσαμε να του πούμε ακόμη και μια τυπική καλημέρα, όταν τον συναντήσαμε στην είσοδο της πολυκατοικίας. Τον άνθρωπο που είδαμε να κλαίει στο δρόμο, γιατί έχασε τη δουλειά του. Το μαθητή που πληροφορηθήκαμε από τα ΜΜΕ ότι λιποθύμησε στην τάξη από ασιτεία. Την κοπέλα που δεν την ξανάδαμε στη γειτονιά μας, γιατί έμπλεξε με παλιοπαρέες και τώρα εκτίει την ποινή της στη φυλακή. Τα παιδιά που καθημερινά απαριθμούμε νεκρά, καταπλακωμένα από τα συντρίμμια των πολυκατοικιών στην γείτονα χώρα και πόσα άλλα στο Βορρά, από το βόλι του εχθρού, στην εμπόλεμη ζώνη, που καλά κρατεί!

Στην τρίτη Κυριακή του Τριωδίου βιώνουμε υπερχρονικά την έσχατη κρίση του δικαιοκρίτη Χριστού. Η σκηνή που περιγράφει το Ευαγγέλιο εντυπωσιάζει. Ο δίκαιος Κριτής, καθήμενος “ἐπί θρόνου δόξης”, καλεί “ἔμπροσθεν αὐτοῦ πάντα τά ἔθνη” και εξαγγέλλει την τελική κρίση Του, αυτό που ονομάζουμε “Δευτέρα Παρουσία”.

Για να κατανοήσουμε καλά τις κατηγορίες των ανθρώπων που αναφέρει το ευαγγέλιο, αυτές επαναλαμβάνονται αρκετές φορές, έτσι απλά, για να εμπεδώσουμε το ανάγνωσμα, έστω και ακουστικά. Απορία καταλαμβάνει και τις δύο κατηγορίες ανθρώπων που κρίνονται, τους καλούς και τους κακούς, τους δίκαιους και τους αμαρτωλούς. Πότε σε είδαμε …

Τα πράγματα αλλάζουν άρδην. Ποιος το φανταζότανε! Ο Κριτής, να παραδώσει την κρίση στους αδίκως κρινόμενους και περιθωριοποιημένους κι αυτοί πλέον να γίνουν το νέο κριτήριο σωτηρίας μας και οι κριτές μας! Οι πεινασμένοι, οι διψασμένοι, οι ξένοι, οι γυμνοί, οι ασθενείς κι οι φυλακισμένοι. Έξι κατηγορίες ανθρώπων του σύγχρονου κοινωνικού περιθωρίου!

Κι όμως αυτοί, επειδή αδικήθηκαν από μας τους ίδιους, περισσότερο ή λιγότερο, επιστρέφουν, για να συμμετάσχουν στην κρίση μας, για να μας αναγνωριστεί, φευ εις το διηνεκές, παθητικό από την παντελή έλλειψη έργων αγάπης.

Η δική μας θέληση, εδώ και τώρα, θα καθορίσει το μέλλον μας, το αιώνιο, διότι, αν λάβουμε σοβαρά υπόψη του την προειδοποιητική αυτή πληροφορία της ευαγγελικής περικοπής της Κρίσεως, θα βιώνουμε “ὅσα ἐστίν ἀληθῆ, ὅσα σεμνά, ὅσα δίκαια, ὅσα ἀγνά, ὅσα προσφιλῆ, ὅσα εὔφημα”.

Ας ευθυγραμμιστούμε με την ευαγγελική προτροπή, ώστε στάση ζωής να γίνει ο χορτασμός των πεινασμένων, το πότισμα των διψασμένων, η φιλοξενία των αστέγων, το ντύσιμο των γυμνών, η επίσκεψη των ασθενών και φυλακισμένων, κατά προτίμηση χωρίς τυμπανοκρουσίες και δημοσιεύσεις, αλλά σαν ελάχιστη αναγνώριση της παρουσίας των ανεκτίμητων αυτών αδελφών, που έχουν τόσο ανάγκη από τη δική μας φιλόστοργη και διακριτική προσέγγιση.

Αν ακόμη διερωτόμαστε, γιατί η εκτίμηση του Κυρίου στρέφεται τόσο έντονα και επιτακτικά στην προσφορά αγάπης προς τους ελαχίστους και περιθωριοποιημένους αδελφούς μας, ίσως, γιατί στην φτώχεια εκείνων ανακαλύπτουμε την γνησιότητα της απλότητας που αφήνει ακάλυπτη την αληθινή μας όψη, τη δική μας πνευματική γύμνια ή το δικό μας μεγαλείο ανθρωπιάς και φιλανθρωπίας, απαλλαγμένο από τα φτιασιδώματα της υλικής και της πνευματικής ματαιοδοξίας και αυτοπροβολής.

Ίσως, γιατί στην μορφή των ελαχίστων αδελφών του Χριστού έχει ζωγραφιστεί η πραγματική εικόνα του Θεανθρώπου, το πρόσωπό Του, όχι εν δόξη, αλλά εν ατιμία, στο πάθος Του, σε τέτοιο βαθμό που και εμείς οι ίδιοι να αναρωτιόμαστε, “πού έδυ σου το κάλλος;”

Ίσως, γιατί ακόμη, αν δε σπουδάσουμε την ανθρώπινη ύπαρξη, τον εαυτό μας, δια του “γνώθι σαυτόν”, αλλά και τον άλλον, που είναι ο “έτερος εγώ”, δε θα μπορέσουμε ποτέ να δημιουργήσουμε την κοινωνία των ανθρώπων, που είναι η ουσιαστική κοινωνία του ανθρώπου με το Θεό, δια του συνανθρώπου, μιας και η σωτηρία, ακόμη κι αυτή η προσευχή μας, για να φτάσει στο Θεό, περνά μέσα από την καρδιά και την ψυχή του συνανθρώπου μας. Εναρμονιζόμενοι με τα λόγια του Κυρίου, έργω τε και λόγω, θα ακούσουμε, εν τέλει, την ευκταία φωνή Του: “Δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ Πατρός μου, κληρονομήσατε τήν ἡτοιμασμένην ὑμῖν Βασιλείαν ἀπό καταβολῆς κόσμου.”

Yesterday, as I was searching the Internet, I read an interview on kathimerini.gr given by the famous French-Canadian pianist Alain Lefèvre to Eleni Tzannatou, where he hails Greece and explains his reasons from choosing Athens as his permanent residence. I was particularly touched by the following excerpt from his interview:

“Journalist: Of all the people that you’ve met, whom or what do you remember the most?

Alain Lefèvre: I could spend ten minutes trying to impress you with names. However, for me, the most impressive thing was when I met some youngsters at a juvenile detention center who were learning classical music. They composed a piece for me one day. I was moved to tears, because these children, who were just teenagers and had faced all kinds of difficulties in their lives, offered me a musical composition. From me, that was one of the most significant things that I ever experienced.”

The journalist was surprised by the response given by the subject of her interview, and she certainly wasn’t impressed. No doubt, this response left us all underwhelmed. We were all expecting to hear a reference to some “big” name, like the ones that constantly appear on our newsfeed and serve as influencers in our society – especially for young people – with their extravagant lifestyle and popularity.

Mr. Lefèvre’s response was undoubtedly thought-provoking, because he compelled some of the people reading this interview – at least the well-meaning ones – to think about those who are marginalized – the “le marginal.” This reminded me of a well-known film starring Alain Delon. I am referring to our marginalized fellow men and women, and the role that they dare to play in our lives. Still, we continue to dare to flagrantly and repeatedly ignore them.

I am referring to our neighbors, to whom we even forget to say good morning when we meet them in the corridor of our apartment complex; the people who we see crying on the street because they just lost their job; the student who we heard about in the news who fainted in class due to hunger; the local girl whom we no longer see around the neighborhood because she got mixed up with the wrong crowd and is now serving time in prison; the children who are added to the death toll by the day, buried under the rubble of their homes in earthquake stricken Turkey and Syria, and countless others from the North, shot dead by enemy fire on the battle ground, where the fighting seems as if it will never end!

On the third Sunday of Triodion we read about the final judgement of Christ the just judge and receive a foretaste of it. The scene described in the Gospel is striking. The just Judge, seated “on His throne of glory,” calls “all the nations before Him” and pronounces His final judgement. This is what we refer to as the “Second Coming of the Lord.”

To better comprehend the categories in which the Gospel places the people, it simply repeats several times, so as to allow those hearing the Gospel to better understand it. Both categories of the people being judged –the good and the bad, the righteous and sinners – are left wondering “When did we see you…?”

What a dramatic turn of events. Who could have ever imagined it! The Judge renders His decision using those who were unjustly condemned and marginalized as His criterion, and they now become the new standard for our salvation, and ultimately, our judges! The hungry, the thirsty, the foreigners, the naked, the sick, and the imprisoned… Six categories of people who continue to exist on the fringes of contemporary society!

And yet, because these people suffered an injustice at our hands – to a greater or lesser extent – they return to participate in our judgement, to eternally testify against us (alas!) about our deficit due to our complete absence of acts of unconditional love.

Our desire – here and now – will shape our future forever, because if we give serious consideration to the warning of the Gospel passage read on Judgment Sunday, we will live out “all that is true, all that is decorous, all that is just, all that is pure, all that is beloved, all that is joyful.”

Let us align ourselves with the exhortation of the Gospel so that our perspective on life may become feeding the hungry, giving drink to those who are thirsty, taking in the homeless, clothing the naked, visiting the sick and imprisoned, preferably without making a spectacle of our charity and publicizing it, but rather, as a humble recognition of the existence of these invaluable brethren, who are in such great need of our caring and discreet attention.

For those still wondering why the Lord shows such intense appreciation and insists upon our displaying love to the least and most marginalized of our brethren, perhaps it is because in the simplicity of their poverty we are able to discover and uncover our own face, our own spiritual nakedness or magnanimity and philanthropy, devoid of the embellishments of material and spiritual vanity and self-aggrandizement.

Perhaps it is because in the face of these least of Christ’s brethren, the true image of the God-man – His countenance – can be seen; not in glory, but in humiliation, during the time of His passion, to such a degree that we ourselves may wonder “where has Your beauty gone?”

Moreover, perhaps because if we do not study human existence, and own selves, by gaining knowledge of ourselves as well as others, who are our “alter ego,” we will never be able to exist in a true human society that is essentially a communion between man and God that is achieved via our fellow man, considering that our salvation – even our very prayer – must pass through the heart and soul of our fellow man to reach God.

It is by becoming in sync with the words of our Lord in word and deed, that we shall finally hear Him tell us that what we are so longing to hear: “Come, O blessed of my Father, inherit the kingdom prepared for you from the foundation of the world.”

Θα τελεστεί Θεία Λειτουργία στον ναό St:a Maria kyrka στο Μάλμε, το Σάββατο 25 Μαρτίου, 2023 ώρα 10:00 πμ.

| Det kommer hållas Helig Gudstjänst i St:a Maria kyrka i Malmö, lördag den 25 mars, 2023 kl 10:00.

| There will be a Holy Service in St. Mary’s Church in Malmö, Saturday March 25, 2023 at 10:00.

Φέρεται εις γνώσιν του ποιμνίου της Μητρός Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως στην Δανία ότι, την Κυριακή, 19 Φεβρουαρίου 2023, θα τελεσθεί Θεία Λειτουργία στην Ενορία του Αγίου Γεωργίου του εν Ιωαννίνοις, στο Ροσκίλντε, στις 10 π.μ., η οποία στην διεύθυνση Toldbodgade 7, 4000 Roskilde, από τον Ουκρανό Στρατιωτικό Ιερέα, Αιδεσιμολ. Πρεσβύτερο κ. Σέργιο (Sergiy Berezhnoy), προς κάλυψη των πνευματικών αναγκών των διαβιούντων στην Δανία Ουκρανοφώνων αδελφών μας.

Ο π. Σέργιος θα επισκεφθεί την Δανία, για δεύτερη φορά, έχοντας εξασφαλίσει την άδεια και ευλογία του Ποιμενάρχου του, Μακαριωτάτου Μητροπολίτου Κιέβου και πάσης Ουκρανίας κ. Επιφανίου.

Καλούμε τους Ορθοδόξους Ουκρανοφώνους αδελφούς μας στην Δανία, να συμμετάσχουν στην λατρευτική σύναξη της 19^ης Φεβρουαρίου, προσευχόμενοι υπέρ της καταπαύσεως του πυρός στην πατρίδα τους και της επικρατήσεως της ειρήνης στην ευρύτερη περιοχή.

Εκ της Ι. Μητροπόλεως Σουηδίας και πάσης Σκανδιναυΐας

The faithful of the Mother Church of Constantinople in Denmark are hereby notified that on Sunday 19 February 2023, the Divine Liturgy will be celebrated at the parish of St. George the New Martyr of Ioannina, located at Toldbodgade 7, 4000 Roskilde, at 10 a.m., by the Ukrainian chaplain Rev. Presbyter Fr. Sergiy Berezhnoy, to minister to the spiritual needs of our Ukrainian-speaking brethren living in Denmark.

Fr. Sergiy will be making his second visit to Denmark with the permission and blessings of his Spiritual Shepherd, His Beatitude Metropolitan Epiphanius of Kiev and all Ukraine.

We invite our Ukrainian-speaking Orthodox Christian brethren living in Denmark to participate in the Eucharistic gathering of February 19^th, to pray for an end to the fighting in their homeland and that peace may prevail in the wider region.

–          On behalf of the Holy Metropolis of Sweden and All Scandinavia