Την Παρασκευή, 26^η Μαΐου 2023, ο παρεπιδημών στη Στοκχόλμη Σεβ. Μητροπολίτης Ρίβνε και Οστρόχ της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ουκρανίας κ. Ιλαρίων επισκέφθηκε τον Σεβ. Μητροπολίτη Σουηδίας και πάσης Σκανδιναυΐας κ. Κλεόπα, στην έδρα της Μητροπόλεώς του, στη Στοκχόλμη, συνοδευόμενος από το μέλος της Ουκρανικής Βουλής Εντιμ. κ. Oleksandr Kovalchuk, ο οποίος εκτελούσε και χρέη διερμηνέως.

Αφορμή της επισκέψεως του Σεβ. κ. Ιλαρίωνος ήταν η έκθεση δημιουργών, που βασίστηκαν σε στρατιωτικά υλικά, η οποία διοργανώθηκε το απόγευμα της ιδίας ημέρας στο Στρατιωτικό Μουσείο Σουηδίας Armémuseum, στη Στοκχόλμη.

Ο Ποιμενάρχης υπεδέχθη αρχικώς τον Σεβ. κ. Ιλαρίωνα στον Καθεδρικό Ναό Αγίου Γεωργίου Στοκχόλμης, όπου του εξέθεσε το ιστορικό και τα έργα αποκαταστάσεως.

Στη συνέχεια, τον δέχθηκε σε ακρόαση στο Μουσείο Ελληνοχριστιανικής Κληρονομιάς, όπου ακολούθησε δίωρη συνομιλία, στην οποία ο μεν Σεβ. κ. Ιλαρίων εξέθεσε την επικρατούσα κατάσταση στην Ουκρανία, ο δε Σεβ. Μητροπολίτης κ. Κλεόπας διαβεβαίωσε τον συνομιλητή του ότι θα συνεχίσουν, να συμπαρίστανται, τόσο η τοπική Εκκλησία όσο και ο ίδιος προσωπικώς, στους εν Σκανδιναυΐα καταφεύγοντας εμπεριστάτους Ουκρανούς Ορθοδόξους.

Το απόγευμα της ιδίας, στην προαναφερθείσα έκθεση στο Armémuseum, όπου παρέστη, ο Σεβ. Μητροπολίτης κ. Κλεόπας απηύθυνε χαιρετισμό και μετέφερε τις Πατριαρχικές ευχές και ευλογίες της Α. Θ. Παναγιότητος, του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, είχε δε την ευκαιρία να ξεναγηθεί στα εκθέματα, αλλά και στους υπολοίπους χώρους του μουσείου.

Στην ομιλία του, ο Μητροπολίτης Σουηδίας ανέφερε τα εξής: “Σήμερα το πρωΐ είχα την τιμή να υποδεχθώ στην έδρα της Ιεράς Μητροπόλεως Σουηδίας και πάσης Σκανδιναυΐας, στη Στοκχόλμη, για πρώτη φορά, τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Rivne και Ostrih κ. Ιλαρίωνα, συνοδευόμενο από το Εντιμότατο μέλος της Ουκρανικής Βουλής κ. Oleksandr Kovalchuk.

Η συνάντησή μας διήρκησε περίπου δύο ώρες και η συνομιλία μας επικεντρώθηκε στο πως η τοπική μας Εκκλησία θα συνεχίσει να προσφέρει την ποιμαντική της μέριμνα, προς όφελος των δοκιμαζομένων αδελφών μας Ουκρανών, σε ολόκληρη τη Σκανδιναυΐα.

Απηύθυνα πρόσκληση στον Σεβασμιώτατο, να επισκεφθεί και πάλι τη Στοκχόλμη και να συλλειτουργήσουμε στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Γεωργίου, όπου κάθε Κυριακή η Κυριακή προσευχή και το Σύμβολο της Πίστεως απαγγέλλονται, εκτός από τα ελληνικά και τα σουηδικά, στα ουκρανικά.

Επαναλαμβάνω τη δέσμευσή μου ενώπιον των αδελφών μας Ουκρανών, ότι όλες οι ενορίες της Ιεράς Μητροπόλεως Σουηδίας είναι στη διάθεσή τους, για τις λατρευτικές και πολιτιστικές τους συνάξεις.

Όλους τους Ορθοδόξους, μας ενώνει η πνευματική μας Μητέρα, η Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως -το Οικουμενικό Πατριαρχείο- και ο Πνευματικός Ηγέτης των 300 εκατομμυρίων Ορθοδόξων ανά τον κόσμο, ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος.

Βρισκόμαστε απόψε στο Στρατιωτικό Μουσείο της Σουηδίας Armémuseum, για να παρακολουθήσουμε την έκθεση 12 πρωτότυπων έργων τέχνης, ζωγραφισμένα πάνω σε αλεξίσφαιρα γιλέκα και τμήματα αρμάτων μάχης, που έσωσαν ζωές.

Συγχαίρουμε τους εμπνευστές και διοργανωτές της πρωτότυπης αυτής έκθεσης, με πολλά ελπιδοφόρα και αισιόδοξα μηνύματα, προς πάσα κατεύθυνση, διότι μας υπενθυμίζουν το λόγο της του Τριαδικού Θεού δημιουργίας του κόσμου, τη διαιώνιση του ανθρωπίνου είδους, σε καιρούς ειρήνης και όχι πολέμου.

Χαρακτηριστική και διαχρονική παραμένει η φράση του Οικουμενικού Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου: ‘Ο πόλεμος που γίνεται στο όνομα της θρησκείας είναι ένας πόλεμος εναντίον της θρησκείας.’

Προσευχόμεθα για την ειρήνευση της ευρύτερης περιοχής, την άμεση κατάπαυση του πυρός και τη δικαίωση ενός λαού, που αγωνίζεται, με τόλμη και αυτοθυσία, για την εδαφική του ακεραιότητα.”

Μετά την εκδήλωση, ο Σεβ. κ. Κλεόπας παρέθεσε δείπνο προς τιμήν των υψηλών επισκεπτών, ενώ αντηλλάγησαν δώρα μεταξύ των δύο Ιεραρχών.

STOCKHOLM – On Friday, May 26, 2023, His Eminence Metropolitan Hilarion of Rivne and Ostroh of the Autocephalous Church of Ukraine visited His Eminence Metropolitan Cleopas of Sweden and All Scandinavia at the see of his Metropolis in Stockholm, accompanied by Ukrainian Parliament Member the Hon. Mr. Oleksandr Kovalchuk, who also acted as translator.

Metropolitan Hilarion traveled to Sweden to attend an art exhibition held that afternoon at the Swedish Army Museum in Stockholm.

Metropolitan Cleopas welcomed Metropolitan Hilarion to the St. George Cathedral of Stockholm, where he briefed him on the history of the Cathedral and the recent large-scale restoration projects that were undertaken.

Afterwards, the two prelates sat down for a two-hour discussion at the Museum of Hellenic Christian Heritage, during which Metropolitan Hilarion spoke about the existing state of affairs in Ukraine, while Metropolitan Cleopas assured him that both the local Church and he himself would continue to stand by the Orthodox faithful from Ukraine who have sought refuge in Scandinavia.

Later that afternoon, Metropolitan Cleopas delivered a greeting at the aforementioned Armémuseum, conveying the paternal wishes and blessings of His All-Holiness Ecumenical Patriarch Bartholomew, while also receiving a tour of the exhibition, as well as the other museum galleries.

In his speech, Metropolitan Cleopas noted that “this morning, I had the honor of welcoming His Eminence Metropolitan Hilarion of Rivne and Ostrih to the see of the Holy Metropolis of Sweden and All Scandinavia in Stockholm for the first time. He was accompanied by the Honorable Mr. Oleksandr Kovalchuk, a member of the Ukrainian Parliament. Our meeting lasted approximately two hours and our talks focused on how our local Church will continue to provide its pastoral support for the benefit of our Ukrainian brethren in need all throughout Scandinavia.

I invited His Eminence to visit Stockholm again and concelebrate with me at the St. George Cathedral, where in addition to Greek and Swedish, the Lord’s Prayer and the Nicene Creed are recited in Ukrainian every Sunday.

I reiterate my pledge to our Ukrainian brethren that all the parishes of the Holy Metropolis of Sweden are at their disposal for their religious and cultural gatherings.

As Orthodox Christians, we are all united under our spiritual Mother, the Church of Constantinople – the Ecumenical Patriarchate – and the Spiritual Leader of the world’s some 300 million Orthodox faithful worldwide, His All-Holiness Ecumenical Patriarch Bartholomew.

We are gathered here tonight at the Swedish Army Museum to attend an exhibition of 12 original works of art painted on bulletproof vests and tank armor, which saved soldiers’ lives.

I congratulate the organizers of this unique exhibition, which sends a message of hope and optimism in every direction, because they remind us of the reason of the creation of the world by the Trinitarian God and the perpetuation of the human race during times of peace, not war.  

The words of Ecumenical Patriarch Bartholomew continue to ring true: ‘a war that is waged in the name of religion is a war against religion.’

We pray for an immediate end to hostilities in the wider region, a cease fire, and justice for a people who are fighting with bravery and self-sacrifice to protect their territorial integrity.”

Following the exhibition, Metropolitan Cleopas hosted a dinner in honor of his esteemed guests, while the two prelates exchanged gifts.

Τα θερμά συγχαρητήριά του έδωσε τηλεφωνικώς ο Σεβ. Μητροπολίτης Σουηδίας και πάσης Σκανδιναυΐας κ. Κλεόπας στον Δρ. Κωνσταντίνο Παζαρλή, για την βράβευσή του, στα πλαίσια του μεγαλύτερου στον κόσμο συνεδρίου Ορθοπαιδικής Χειρουργικής και Τραυματιολογίας (EFORT) που πραγματοποιείται αυτές τις μέρες στη Βιέννη της Αυστρίας.

Η απονομή του EFORT Gold Award στον Δρ. Παζαρλή πραγματοποιήθηκε σε ειδική τελετή, την Τετάρτη, 24 Μαϊου 2023, στη Βιέννη.

Η ερευνητική του εργασία βραβεύτηκε ως η καλύτερη ανάμεσα σε χιλιάδες άλλες, από όλη την υφήλιο. Αφορά την καινοτόμο τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη κλινική του μελέτη (RCT) για την καλύτερη αντιμετώπιση της συχνότερης πάθησης της σπονδυλικής στήλης, τη στένωση της οσφυϊκής μοίρας (lumbar spinal stenosis).

Η εν λόγω εργασία έχει τίτλο, “Clinical, Neurophysiological and Radiological Six-month Outcome of a Randomized Controlled Trial for Surgical vs Non-surgical Treatment for Lumbar Spinal Stenosis, The Uppsala Spinal Stenosis Trial”.

Ο Δρ. Παζαρλής είναι μέλος του Καθεδρικού Ναού Αγίου Γεωργίου Στοκχόλμης και από το 2021, εργάζεται ως χειρουργός σπονδυλικής στήλης και διευθυντής στο Capio Center Stockholm, διαθέτει δε πλούσια ακαδημαϊκή δραστηριότητα, με αρκετές δημοσιεύσεις σε έγκριτα παγκόσμια ιατρικά περιοδικά.

Πλησιάζει η Ζ´ Κυριακή από του Πάσχα, αφιερωμένη στους 318 θεοφόρους Πατέρες της Α´ Οικουμενικής Συνόδου, η οποία συγκροτήθηκε το Μάιο του 325, στη Νίκαια της Βιθυνίας, από τον πρώτο χριστιανό Ρωμαίο Αυτοκράτορα, τον Μεγάλο Κωνσταντίνο.

Τιμώντας τους Πατέρες της Εκκλησίας, τιμούμε τους εκφραστές της πιστότητος και της ενότητος της εκκλησιαστικής διδασκαλίας προς τη διδασκαλία του Χριστού, αυτούς που δογμάτισαν και κατεδίκασαν την αίρεση του Αρείου, που δίδασκε ότι ο Υιός του Θεού είναι κτίσμα του Πατρός, και ανεκήρυξαν το Χριστό Θεό, “ὁμοούσιον τῷ Πατρί”.

Ο θεοτίμητος χορός των Πατέρων θέσπισε, επίσης, τα επτά πρώτα άρθρα του “Συμβόλου της Πίστεως”, γνωστού και ως “Συμβόλου της Νικαίας” και διατράνωσε την πίστη του στον Τριαδικό Θεό.

Στις εργασίες της Συνόδου αυτής, μεγάλες εκκλησιαστικές μορφές παρέστησαν και θεολόγησαν. Ο Μέγας Αθανάσιος αντιμετώπισε με σθένος και παρρησία τον αιρεσιάρχη Άρειο.

Ο Άγιος Σπυρίδων Τριμυθούντος παρουσίασε το θαύμα με το κεραμίδι, το οποίο διαλύθηκε στα χέρια του, ομιλώντας για τα τρία συστατικά από τα οποία αποτελείτο η σύνθεση και κατασκευή του (χώμα, νερό και φωτιά).

Ο Άγιος Νικόλαος Μύρων χαστούκισε τον Άρειο κι οδηγήθηκε στη φυλακή, όπου εδέχθη την επίσκεψη του Χριστού και της Κυρίας Θεοτόκου, προσφέροντες εις αυτόν το ιερό Ευαγγέλιο και το αρχιερατικό ωμοφόριο.

Την Κυριακή των Πατέρων, μαζί με την Κυριακάτικη αναστάσιμη ακολουθία, θα ακούσουμε τροπάρια μεθέορτα της Αναλήψεως και προεόρτια της Πεντηκοστής.

Από τα αναγνώσματα του Εσπερινού, ξεχωρίζει πρωτίστως το απόσπασμα από το βιβλίο της Γενέσεως (14, 14-20), στο οποίο περιγράφεται η νίκη του Πατριάρχου Αβραάμ κατά των επτά βασιλέων και η απελευθέρωση των αιχμαλώτων, ως επί κεφαλής 318 οικογενειών.

Οι 318 Πατέρες της Α´ Οικουμενικής Συνόδου έδρασαν εις τύπον των ισαρίθμων οικογενειών του Αβραάμ, κατατρόπωσαν τους εχθρούς του Χριστού και απελευθέρωσαν από τους αιρεσιάρχες της πίστεως τους πλανηθέντες πιστούς, εφοδιασμένοι δε με το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος, την ορθή κρίση, διδασκαλία και διάκριση, αντιμετώπισαν τα εκάστοτε αναφυόμενα προβλήματα.

Εξίσου σημαντικό είναι το ανάγνωσμα από το Δευτερονόμιο (1, 8-17), όπου ο Προφήτης και θεόπτης Μωυσής ομιλεί για την εκλογή “ανδρών σοφών και συνετών”, στους οποίους ανέθεσε την καθοδήγηση του λαού του. Κατά παρόμοιο τρόπο, ο Κύριος ανέθεσε στους Πατέρες τη διαποίμανση της Εκκλησίας Του.

Όσον αφορά τα αναγνώσματα της Θείας Λειτουργίας, στον Απόστολο διαβάζουμε από τις Πράξεις (20, 16-18, 26-36), σύμφωνα με τις οποίες ο Απόστολος των Εθνών Παύλος προσκάλεσε τους Πρεσβυτέρους της Εκκλησίας της Εφέσου στη Μίλητο, όπου ευρίσκετο καθ᾽ οδόν προς τα Ιεροσόλυμα, για την εορτή της Πεντηκοστής.

Στην ομιλία του εκεί, ανεφέρθη στο ότι, μετά την αναχώρησή του, θα εισχωρήσουν στο ποίμνιο της Εκκλησίας της Εφέσου “λύκοι βαρεῖς, μὴ φειδόμενοι τοῦ ποιμνίου”, δηλαδή αιρετικοί προβατόσχημοι λύκοι, που δεν θα λυπηθούν το ποίμνιο, τουναντίον θα το κατασπαράξουν.

Προφήτευσε, επίσης, ότι “ἐξ ὑμῶν αὐτῶν ἀναστήσονται ἄνδρες λαλοῦντες διεστραμμένα τοῦ ἀποσπᾶν τοὺς μαθητὰς ὀπίσω αὐτῶν”, δηλαδή ότι κάποιοι από τους ακροατές του, θα πούν πράγματα ανορθόδοξα και διεστραμμένα, για να αποσπάσουν από το σώμα της τοπικής Εκκλησίας κάποιους μαθητάς και να τους κάνουν οπαδούς τους.

Στο τέλος, τους είπε: “Διό γρηγορεῖτε, μνημονεύοντες ὅτι τριετίαν νύκτα καί ἡμέραν οὐκ ἐπαυσάμην μετά δακρύων νουθετῶν ἕνα ἕκαστον”. Τους κάλεσε σε εγρήγορση, σε ετοιμότητα πνευματική, με εγρήγορη ψυχή.

Ακολούθως, διαβάζουμε την περικοπή από το Ευαγγέλιο του Ιωάννου (17, 1-13), γνωστή ως “Αρχιερατική προσευχή του Χριστού”, όπου, στο υπερώο της Ιερουσαλὴμ, μετά το Μυστικό Δείπνο, επεκαλέσθη το Θεό Πατέρα, στον αποκαλυπτικό διάλογο που είχε μαζί Του, για τη διατήρηση της ενότητος μεταξύ των μαθητών Του, προς επαλήθευση των λόγων του Ιερού Χρυσοστόμου: “ὃταν πάντες ὁμοίως πιστεύομεν, τότε ἐνότης ἐστί”.

“Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός”, οι “θεηγόροι ὁπλῖται παρατάξεως Κυρίου”, οι “ἀστέρες πολύφωτοι τοῦ νοητοῦ στερεώματος, τῆς μυστικῆς Σιών οἱ ἀκαθαίρετοι πύργοι, τά μυρίπνοα ἄνθη τοῦ Παραδείσου, τά πάγχρυσα στόματα τοῦ Λόγου”, όπως τους περιγράφει το δοξαστικό των αίνων, τήρησαν “τήν ἑνότητα τῆς πίστεως καί τήν κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος”.

Οι Πατέρες ως φορείς και εκφραστές της χριστιανικής αλήθειας και της εκκλησιαστικής συνείδησης, διατυπωμένης στη Γραφή και την Παράδοση, δημιούργησαν και διαμόρφωσαν το Ορθόδοξο φρόνημα και το ήθος της Εκκλησίας, τη νέα πνευματική πραγματικότητα, στην οποία καλούμεθα να ζήσουμε.

Οι Πατέρες θέσπισαν τα ιερά δόγματα, διευκρινίζοντας ότι η αλήθεια σώζει, ενώ η αίρεση και η διαίρεση στους κόλπους της Εκκλησίας οδηγεί στην απομόνωση και τον πνευματικό θάνατο, γι᾽ αυτό και ο Άγιος Κυπριανός Καρχηδόνος διακηρύσσει ότι, “ἐκτός Ἐκκλησίας δέν ὑπάρχει σωτηρία”.

Κόντρα στις διαιρέσεις, λοιπόν, τα σχίσματα και την εγωκεντρικότητα, καλούμεθα ως χριστιανοί, να είμαστε οι κατ᾽ εξοχήν παράγοντες και φορείς ενότητος, το ταυτοχρόνως ευνόητο, ζητούμενο και ποθούμενο, σε όλα τα επίπεδα και προς κάθε κατεύθυνση.

Η ενοποιός δύναμη του Αγίου Πνεύματος διατηρεί και αγιάζει την ειρήνη και την ενότητα μεταξύ των μελών του σώματος της Εκκλησίας, σε μια σχέση αγαπητική και αγιαστική.

Ακροτελεύτιος θύμηση, της των στιχουργικών δρώμενων κορυφαίας Ελληνίδος στιχουργού Λίνας Νικολακοπούλου: “Δι᾽ Ευχών των Αγίων της γης, ορατής και αοράτου πληγής. Δι᾽ Ευχών των Αγίων που κλαις, που μπορείς σ᾽ αγαπάω να λες. Δι᾽ Ευχών των Αγίων κι Αεί, με Θεού πνοή.”

A few days ago, I read on an ecclesiastical news site about an event held near Athens dedicated to young children, the majority of whom were pre-schoolers. And as I looked at the accompanying photo, I saw a little tyke proudly accepting a medal from the Metropolitan officiating the ceremony that afternoon, which subsequently decorated his chest, as he examined it with pride and satisfaction.

Following the award ceremony, the little fellow traversed the entire length of the town square where the event was held with a gait that was reminiscent of a parade marcher. This was his way of displaying his joy over this valuable prize he had won. This was likely the first award he had ever received for his participation in the life of the local Church and its school.

I would call it a head start, because this gait had something unique to it, which cannot be described with words alone. The child seemed very happy and satisfied, probably because this was his first time receiving public recognition. And this occurred within the Church of Christ – inside its spiritual environment – where he is being educated and growing up in Christ.

This is an environment that will give him a head start as he grows up, to serve there as a clergyman or volunteer in parish ministries, as a member of the parish council or the Philoptochos Society, as a religious instructor, team leader, counselor, or benefactor.

As I looked at this photo, my thoughts turned to my younger years at my parish – St. Paraskevi in Nea Smyrni, Athens. It was there that three devoted clergymen – now all celebrants in God’s heavenly altar – taught me to love the Church ever since I was a pre-schooler. I was just four years old.

When I turned 18, the ever-memorable Frs. Evangelos Skordas, Zois Bisalas, and Spyridon Antonopoulos, together with the parish council serving the church at that time, asked me to assume duties of director of the parish’s Youth Center.

At the first youth meeting, only a few young people turned out. To keep me from getting discouraged, Fr. Evangelos reminded me the words of Christ: “fear not the little flock.”

He was right. In a few months, thanks to the love and support of the entire parish, we inaugurated three new programs, in addition to our religious instruction program, with its hundreds of students. We added a music, dance, and theater company, which performed throughout Greece and Europe. Now, you might be wondering: why this reference to my childhood?

Here is my answer. The end of the academic year for Sunday Schools and Christian youth groups is approaching, and each parish will be asked to reflect on its own pastoral ministry. One of the questions they must answer is whether there was essential participation by the youth in parish activities.

If the parish walks alongside the youth and can comprehend their modern attitudes and outlook, if it maintains dialogue with them – including those who label themselves as religiously indifferent, atheists or agnostics; those whose notion of religion has merely been “handed down” to them by their parents, and which operates more as forgetfulness than as a living memory and empirical knowledge. The parish must not become yet another “dependent society,” with dependent young people; a “revolution” that was never espoused; an inner metamorphosis that was never achieved.

Perhaps because we who teach these things do not carry ourselves in a manner that is riveting and promotes enthusiasm.

Perhaps because the youth realize that we do not practice what we preach as a living example of our faith, and act contrary toward the famous adage of St. Gregory the Theologian: “praxis caps off theory;” in other words, that we must experience our ecclesiastical life through action, implementing all that Scripture and Tradition teach in our own life, before we dare pass on this knowledge to others.

Let us responsibly contemplate the percentage of our parish ministry’s adequateness and inadequateness, and let us not deprive our children of spiritual life; the life which we very well may have deprive them of whenever we behave as an undesirable conservative institution sustaining old-fashioned views, walled-off behind the placard of supposed tradition, tailor-made for us, but which is dying in reality precisely because it is not being renewed.

Let us have no doubt that the “prodigal son” from the Gospel parable will cross the threshold of each of our parishes in search of life’s meaning and a foretaste of paradise. Let us be ready to welcome him and say “come as you are,”  helping him “lift off” into saintliness.

Διάβασα προ ημερών, στα εκκλησιαστικά ειδησεογραφικά, ότι, πλησίον του κλεινού άστεως, πραγματοποιήθηκε μια εκδήλωση, αφιερωμένη σε μικρά παιδιά, κυρίως προσχολικής ηλικίας.

Κι ερχόμαστε τώρα στη φωτογραφία της ημέρας. Ένας μπόμπιρας, καμαρωτός-καμαρωτός, παρέλαβε από το Μητροπολίτη ένα μετάλλιο, το οποίο κοσμούσε, εκείνο το απόγευμα, το στήθος του, καθώς το περιεργαζόταν, με περηφάνια κι ικανοποίηση.

Μετά την απονομή, ο μπόμπιρας διέσχισε όλη την πλατεία, μ᾽ ένα βάδισμα, που θύμιζε συμμετοχή σε παρέλαση. Ήταν ο τρόπος, που έδειχνε τη χαρά του, για το πολύτιμο απόκτημα.

Ήταν προφανώς η πρώτη βράβευση για τη συμμετοχή του στη ζωή της τοπικής Εκκλησίας και στο σχολείο της.

Θα το αποκαλούσα “βάδισμα-προβάδισμα”, γιατί το βάδισμά του είχε κάτι το ξεχωριστό, που με λόγια δεν περιγράφεται. Φαινόταν πολύ χαρούμενος κι ικανοποιημένος, προφανώς αυτή να ᾽ταν η πρώτη δημόσια καταξίωσή του. Κι αυτή, μέσα στην Εκκλησία του Χριστού, στο πνευματικό του περιβάλλον, που μορφώνεται κι ανδρώνεται κατά Χριστόν.

Ένα περιβάλλον που θα του δώσει μεγαλώνοντας το προβάδισμα, να υπηρετήσει σ᾽ αυτό, ως κληρικός ή ως εθελοντής σε εργασίες στο ναό, ως μέλος του εκκλησιαστικού συμβουλίου ή ως μέλος του Φιλοπτώχου, ως κατηχητής ή ως ομαδάρχης, ως σύμβουλος κι ευεργέτης.

Η φωτογραφία αυτή μ᾽ έκανε να θυμηθώ τα νεανικά μου χρόνια στην ενορία μου, την Αγία Παρασκευή Νέας Σμύρνης Αθηνών. Τότε, που σ᾽ αυτή τρεις αφοσιωμένοι λευΐτες -όλοι τους πλέον λειτουργοί στο Επουράνιο Θυσιαστήριο- μου δίδαξαν, ν᾽ αγαπώ την Εκκλησία, ήδη από την προσχολική μου ηλικία. Ήμουν τότε 4 ετών.

Οι μακαριστοί Πατέρες Ευάγγελος Σκορδάς, Ζώης Μπίσαλας και Σπυρίδων Αντωνόπουλος, μαζί με το τότε εκκλησιαστικό συμβούλιο του ναού, μου ζήτησαν, ν᾽ αναλάβω τη διεύθυνση του ενοριακού Νεανικού Κέντρου, στα 18 μου χρόνια.

Στην πρώτη συνάντηση νεολαίας, εμφανίστηκαν λίγα μόνο παιδιά. Ο π. Ευάγγελος, για να με καθησυχάσει, μου υπενθύμισε τα λόγια του Χριστού: “Μή φοβοῦ τό μικρόν ποίμνιον”.

Είχε δίκιο. Σε λίγους μήνες, με την αγάπη και τη συμπαράσταση σύσσωμης της ενορίας, αποκτήσαμε τρία νέα τμήματα, εκτός από τα κατηχητικά σχολεία, με εκατοντάδες νέους. Μουσικό, χορευτικό και θεατρικό τμήμα, με περιοδείες σ᾽ όλη την Ελλάδα και την Ευρώπη.

Θα με ρωτήσετε: – Γιατί η αναφορά αυτή στα παιδικά σου χρόνια;

Και σας απαντώ. Γιατί πλησιάζει η λήξη των Κατηχητικών Σχολείων και των χριστιανικών νεανικών ομάδων κι η κάθε ενορία θα κληθεί, να κάνει το δικό της απολογισμό στο ποιμαντικό της έργο, αν δηλαδή υπήρξε ουσιαστική συμμετοχή των νέων στα ενοριακά δρώμενα.

Αν η ενορία συνοδοιπορεί με τους νέους και κατανοεί τις σύγχρονες στάσεις και αντιλήψεις τους, αν συνδιαλέγεται μαζί τους, γιατί όχι και μ᾽ αυτούς που αυτοχαρακτηρίζονται ως θρησκευτικά αδιάφοροι, άθεοι ή αγνωστικιστές, η θρησκευτικότητα των οποίων είναι μόνο “κληρονομική” από τους γονείς τους, κάτι σαν ένα “τυπικό εξωτερικό περίβλημα”, άσχετο κι αδιάφορο προς αυτούς, που λειτουργεί περισσότερο ως λήθη, παρά ως μνήμη ζώσα και βίωμα.

Η ενορία δε θα πρέπει να γίνει μια άλλη “εξαρτημένη κοινωνία”, με εξαρτημένους νέους, μια “επανάσταση” που δε βρήκε αποδέκτες, μια εσωτερική μεταμόρφωση που δεν επετεύχθη.

Ίσως, γιατί εμείς που τα διδάσκουμε, δεν ενεργούμε με τρόπο καθηλωτικό κι ενθουσιώδη.

Ίσως, γιατί οι νέοι αντιλαμβάνονται ότι αυτά που λέμε δεν τα εκφράζουμε ως βιώματα πίστης και δρούμε αντίθετα προς την υπόδειξη του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου: “Πράξις γάρ θεωρίας ἐπίβασις”, δηλαδή η πράξη να είναι το επιστέγασμα της θεωρίας, να βιώσουμε την εκκλησιαστική ζωή στην πράξη, ενεργώντας στη ζωή μας τα όσα διδάσκει η Γραφή κι η Παράδοση, πριν τολμήσουμε να τα μεταδώσουμε στους άλλους.

Ας αναλογιστούμε, με αίσθημα ευθύνης, τα ποσοστά επάρκειας κι ανεπάρκειας της ενοριακής μας διακονίας κι ας μη στερούμε απ᾽ τα παιδιά μας την πνευματική ζωή, αυτή που πιθανόν τους στερήσαμε, συμπεριφερόμενοι ως ένας απευκταίος συντηρητικός θεσμός, παρωχημένων  αντιλήψεων, ταμπουρωμένοι πίσω από το πανό μιας δήθεν παράδοσης, κομμένης και ραμμένης στα μέτρα μας, θνήσκουσα στην πραγματικότητα, επειδή δεν ανανεώνεται.

Να είμαστε βέβαιοι, ότι απ᾽ την ενορία μας θα περάσει κι “ο άσωτος της παραβολής”, αναζητώντας νόημα ζωής και γεύση παραδείσου. Είμαστε έτοιμοι να του πούμε, “έλα όπως είσαι” και να τον “απογειώσουμε” στην αγιότητα; Αυτά.

Όταν αποφάσισα να αποτυπώσω λίγες σκέψεις, αφιερωμένες στην 19^η Μαΐου 1919, ημέρα μνήμης του Ποντιακού ξεριζωμού, σκέφτηκα αρχικά τους ακόλουθους στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου:

“Κάποτε θα ᾽ρθουν γνωστικοί, λοχάδες και γραμματικοί, για να σε πείσουν. Έχε το νου σου στο παιδί, κλείσε την πόρτα με κλειδί, θα σε πουλήσουν. Και όταν θα ᾽ρθουν οι καιροί, που θα ᾽χει σβήσει το κερί στην καταιγίδα, υπερασπίσου το παιδί, γιατι αν γλιτώσει το παιδί, υπάρχει ελπίδα.”

Αλήθεια, ποιο να ᾽ναι αυτό το παιδί, η υπεράσπιση του οποίου θα φέρει την ελπίδα; Μπορεί ο στιχουργός να ᾽χε στο νου του κάποιο άλλο παιδί, αλλά κάλλιστα θα μπορούσε να αναφέρεται αλληγορικά στο “παιδί” που ο κάθε Ρωμιός έχει κι ανατρέφει μέσα του, διαχρονικά, από γενιά σε γενιά, τον “Μικρασιατικό Πολιτισμό, της Καππαδοκίας και του Πόντου”, τον πολιτισμό μας, την ταυτότητά μας, το DNA μας.

Διαβάζω και παρακολουθώ ομιλίες αφιερωμένες στον Πόντο και κάποιες απ᾽ αυτές τονίζουν αποκλειστικά και μόνο τα γεγονότα του ξεριζωμού, ό,τι δηλαδή συνέβη πάνω από έναν και πλέον αιώνα, την εκρίζωση εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων του Πόντου από τις πατρογονικές τους εστίες.

Αναφέρονται οι ομιλητές στα βίαια, μαζικά γεγονότα, της δεύτερης και τρίτης δεκαετίας του περασμένου αιώνα, που πραγματοποιήθηκαν στην καταρρέουσα τότε Οθωμανική Αυτοκρατορία, με τη δημιουργία του σύγχρονου Τουρκικού Κράτους.

Η ανάληψη της εξουσίας από τους Νεότουρκους υπήρξε η απαρχή των διωγμών, της εξόντωσης και των εγκλεισμών σε τάγματα καταναγκαστικής εργασίας, εις βάρος των χριστιανικών πληθυσμών της Ανατολής, στα εδάφη της τότε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Η απίστευτη αυτή καταστροφή ολοκληρώθηκε με τον πλήρη διωγμό των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, από την πατρογονική του εστία, και την ανταλλαγή των πληθυσμών, το 1923 και 1924.

Συγκεκριμένα, ο Ποντιακός Ελληνισμός υπήρξε σημαντικό τμήμα  του Ελληνισμού, που ζούσε στα βόρεια της Μικράς Ασίας, και μετά τη διάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και την Άλωση της Τραπεζούντας από τους Οθωμανούς, το 1461.

Να υπενθυμίσουμε, ότι η Τραπεζούντα ήταν γνωστή Ελληνική πόλη, ήδη από τον 8ο π.Χ. αιώνα, και αναφέρεται στου Ξενοφώντος το έργο “Κύρου Ανάβασις”.

Στις αρχές του 20^ου αιώνα, οι Έλληνες του Πόντου έφταναν τους 700.000. Είχαν άνω των 1.000 σχολείων, όλων των βαθμίδων, φιλανθρωπικούς οργανισμούς και κοινωφελή ιδρύματα, προσέφεραν δε τις θρησκευτικές τους υπηρεσίες 1.460 κληρικοί, στο σύνολο των 1.130 εκκλησιών που υπήρχαν τότε εκεί.

Ο ξεριζωμός από την πατρώα γη του Μικρασιατικού Πόντου 500.000 αδελφών μας, καταδικασμένων στην εξαθλίωση της προσφυγιάς, και η εξολόθρευση άλλων 353.000, πραγματοποιήθηκε, όχι εξαιτίας της άρνησής των, να συμμορφωθούν με τα νέα τότε ιστορικά δεδομένα, αλλά γι᾽ αυτό που οι ίδιοι ήταν, δηλαδή για την ελληνική πολιτιστική ιδιαιτερότητα και καταγωγή τους και τη θρησκεία τους.

Εκκρίθηκαν “ένοχοι”, διότι σφράγισαν με την παρουσία τους τους αγιασμένους αυτούς τόπους για 2.800 χρόνια, προσφέροντας ταυτόχρονα κοσμοπολίτικη κουλτούρα, γράφοντας ιστορία και δημιουργώντας πολιτισμό. Τί κρίμα όμως, που ο τότε “πολιτισμένος” κόσμος σιώπησε και δεν απέτρεψε μια τέτοια καταστροφή.

Κάποιοι αποκαλούν τη Μικρασία, την Καππαδοκία, τον Πόντο “χαμένες πατρίδες”. Δεν είναι χαμένες οι πατρίδες αυτές. Είναι οι αλησμόνητες πατρίδες, που ζουν μες την καρδιά μας, αλλά και στη ζωή μας. Χάνουμε, μόνον ότι λησμονούμε κι όταν το λησμονούμε!

Οι ιστορικές επαρχίες του Οικουμενικού Θρόνου, με τους δυναμικούς ιεράρχες Χαληδόνος, Δέρκων, Πριγκηποννήσων, Βρυούλων, Αγκύρας, Μετρών και Αθύρων, Μοσχονησίων, Μιλήτου, Προικοννήσου, Φιλαδελφείας, Μυριοφύτου και Περιστάσεως, Μύρων, Κολωνίας, Λαοδικείας, Ικονίου, Σάρδεων, Κρήνης, Καλλιουπόλεως και Μαδύτου, Κυδωνιών, Πισιδίας, Σηλυβρίας, Αδριανουπόλεως, Σμύρνης, Ίμβρου και Τενέδου, Σαράντα Εκκλησιών και Προύσης, με την υποδειγματική, θυσιαστική αρχιερατική τους διακονία, επαναφέρουν τις ευλογημένες προσευχητικές θύμισες του παρελθόντος στο “νυν και αεί”, στο τώρα και στο επέκεινα, συνδέοντας το παρελθόν, με το παρόν και το μέλλον, με άλλα λόγια το “σήμερον” της υμνολογίας μας στην υπέρχρονη διαχρονικότητά του, και δίνουν πνοή ζωής πνευματοφόρα στα “ματωμένα χώματα”, υπό το ανύστακτο καθοδηγητικό βλέμμα του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου.

Δέος προκαλεί κάθε χρόνο, σε Ποντίους και μη, η Πατριαρχική Θεία Λειτουργία που τελείται στην Παναγία Σουμελά. Εκεί, που “τα πνεύματα επιστρέφουνε τις νύχτες, φωτάκια από αλύτρωτες ψυχές κι αν δεις εκεί ψηλά στις πολεμίστρες, θα δεις να σε κοιτάζουνε μορφές.” (Νίκος Ζούδιαρης)

Πόσο σοφή είναι η ακόλουθη φράση του Νομπελίστα Οδυσσέα Ελύτη, με διαχρονική επαλήθευση: “Εάν αποσυνθέσεις την Ελλάδα, στο τέλος θα δεις να σου απομένουν μια ελιά, ένα αμπέλι κι ένα καράβι. Που σημαίνει: με άλλα τόσα την ξαναφτιάχνεις.”

Τη θέση αυτή επικροτεί κι ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος, όταν λέει: “Τη ρωμιοσύνη μην την κλαις, εκεί που πάει να σκύψει, με το σουγιά στο κόκκαλο με το λουρί στο σβέρκο. Να τη, πετιέται από ᾽ξαρχής κι αντριεύει και θεριεύει και καμακώνει το θεριό, με το καμάκι του ήλιου.”

Ο Ελληνισμός του Πόντου που επιβίωσε, άφησε πίσω του τα προγονικά του εδάφη και σκορπίστηκε στα πέρατα της Οικουμένης, φέροντας μαζί του το πολιτιστικό του αποτύπωμα, των 2.800 ετών.

Κράτησε αναμμένο κι άσβεστο το λυχνάρι του Ελληνισμού, την πολιτισμική του ταυτότητα, με το λάδι των θυσιών και των αγώνων του. Στην “Οδύσσεια” που βίωσε, αυτές ήταν οι “αποσκευές” του, στο ταξίδι της προσφυγιάς, αλλά όχι της λησμονιάς.

Τον πολιτισμό τους ανέσυραν οι Πόντιοι, τις μνήμες και τον πόνο της αιμάσουσας καρδιάς τους, τα αναβίωσαν και τα μετέδωσαν στα παιδιά κι εγγόνια τους, όπου γης, όπου βρέθηκαν, με μια λύρα ποντιακή στα χέρια, τη διάλεκτό τους ως μέσο επικοινωνίας κι “όχημα” διατήρησης της ιστορίας και των τραγουδιών τους, ντυμένοι γιορτινά τις αρχοντικές, παραδοσιακές στολές τους.

Στις νέες πατρίδες, ξανάκτισαν τον Πόντο, το πνευματικό κατοικητήριο της ψυχής τους, ενσωματώθηκαν σ᾽ αυτές τις πατρίδες, και συνέβαλαν στην πρόοδο και ευημερία τους, σε επίπεδο ακαδημαϊκό, οικονομικό, πολιτιστικό, καλλιτεχνικό, λογοτεχνικό, κοινωνικό.

Στην Ελλάδα, η ώσμωση γηγενών και προσφύγων συνέβαλε τα μέγιστα στην εθνική ομογενοποίηση και τη δημογραφική ενίσχυση της πατρίδας μας, ως “σάρξ ἐκ τῆς σαρκός” της.

Μνήμη 19^ης Μαΐου είναι η διατήρηση της συλλογικής ιστορικής μνήμης για το εθνικό πλήγμα που υπέστημεν το 1919, η πραγματοποίηση ενός ταξιδιού προσκυνηματικού στη γη των προγόνων, η βεβαιότητα ότι δεν θα επαναληφθεί στο μέλλον ένας παρόμοιος ξεριζωμός.

Επίσης, η υπενθύμιση στις νεότερες γενιές της ιστορίας μας, των θρύλων και παραδόσεών μας, η εκμάθηση της Ποντιακής διαλέκτου και μουσικής, η αποστροφή προς το δήθεν εκσυγχρονισμό, που απορρίπτει με fake τεχνάσματα και υποκρισία, με αναίδεια και προκλητικότητα, αναφορές στους διαχρονικής ισχύος ιερούς όρους, όπως “θρησκεία”, “παράδοση”, “πατρίδα”, “πολιτισμός”.

Ας γίνει, λοιπόν, προσωπικό μας επιτακτικό βίωμα η του Οδυσσέα Ελύτη σύσταση, παράκληση και παραίνεση: “Μη παρακαλώ σας, μη λησμονάτε τη χώρα μου!”

Η χώρα μου, η χώρα μας, στην οποία τεθησαύρισται η Ελληνοχριστιανική παράδοση, το δίδυμο Παρθενώνας και Αγία Σοφία ως “βίοι παράλληλοι”, ο θησαυρός μας, η ανεκτίμητη παρακαταθήκη αιώνων, η περιουσία και κληρονομιά μας!

Θα τελεστεί Θεία Λειτουργία στον ναό St:a Maria kyrka στο Μάλμε, το Σάββατο 20 Μαΐου, 2023 ώρα 10:00 πμ.

| Det kommer hållas Helig Gudstjänst i St:a Maria kyrka i Malmö, lördag den 20 maj, 2023 kl 10:00.

| There will be a Holy Service in St. Mary’s Church in Malmö, Saturday May 20, 2023 at 10:00 AM.

Δεν πρέπει να μάς διαφεύγει η προφητεία του πρεσβύτη Συμεών στο πρόσωπο του Κυρίου, ότι “κεῖται εἰς πτῶσιν καί ἀνάστασιν πολλῶν καί εἰς σημεῖον ἀντιλεγόμενον” (Λουκ. β΄, 34). Το πρόσωπό Του αποκαλύπτεται μόνο, όταν και όπου γνωρίζει η ανεξιχνίαστη βουλή Του.

Ο “άφαντος” Κύριος, για να χρησιμοποιήσω τη μοναδική Ομηρική φράση στο Ευαγγέλιο του Λουκά,  έχει σχέση με την αναζήτηση του Θεού από μέρους του ανθρώπου.

Πριν από την ευλογημένη αυτή συνάντηση, που οδηγεί τον άνθρωπο σε πνευματική πληρότητα και ευδαιμονία, η καρδιά του γεμίζει ασφυκτικά από πλήθος ερωτημάτων, που παραμένουν για καιρό αναπάντητα κι αυξάνουν το κενό που αισθάνεται ο άνθρωπος δίχως Θεό.

Ένα κενό, μια ανακύκληση και μία δίνη, χωρίς ελπίδα διαφυγής, γιατί έλκεται από την κεντρομόλο δύναμη του εγώ και των συμφερόντων του.

Η δύναμη που ωθεί τον άνθρωπο προς την έξοδο από τη δίνη και τον οδηγεί στην ευλογημένη συνάντηση με τον Ιησού είναι η ελεύθερη βούληση, την οποία έλκει ο Χριστός προς τον εαυτό Του, αποκαλυπτόμενος, και φωτίζων το σκότος της ανθρώπινης άγνοιας και περιπλάνησης.

Η συνάντηση με το Θεό δεν περιορίζεται χρονικά σε μια στιγμή, αλλά αποτελεί μια διαρκή διάθεση για συμπόρευση και μια δυναμική φανέρωση των μυστηρίων του Θεού, μέσα σε μια ατελεύτητη μετάβαση της ανθρώπινης ύπαρξης “ἀπό δόξης εἰς δόξαν” (Β΄ Κορ. 3,18), δηλαδή θέωση.

Σε μια τέτοια ευλογημένη και λίαν αποκαλυπτική συνάντηση αναφέρεται ο ιερός Ευαγγελιστής, την πέμπτη Κυριακή από του Πάσχα.

Ο Ιερός Χρυσόστομος μας ομιλεί για τη συνάντηση της Αγίας Ισαποστόλου Φωτεινής με το Χριστό. Ας θαυμάσουμε αποσπάσματα του λόγου του, ο οποίος επαξίως τον ανέδειξε χρυσορρήμονα. Ο Θείος Πατήρ απαντά πρωτίστως στο ερώτημα, για ποιο λόγο ο Ευαγγελιστής αναφέρεται στον τόπο της συνάντησής τους. “Ἐπειδὴ τό πνευματικὸ θήραμα πῆγε στὸ μέρος αὐτό, γιὰ νὰ τὸ συλλάβη. Σὰν τοὺς ψαράδες ποὺ διαλέγουν τὸν τόπο καὶ ψαρεύουν, ἔτσι κι ὁ Χριστὸς ἦρθε στὸ μέρος, ὅπου μποροῦσε νὰ συλλάβη τὴ Σαμαρείτισσα καὶ χρησιμοποιῶντας την, νὰ ἐπιτύχη πλούσιο ψάρεμα ἀπὸ ἀνθρώπους.”

Και συνεχίζει: “Δὲν φανέρωσε σ’ αὐτὴν ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τὴν ὀμορφιὰ τῆς θεότητος, αλλὰ ἄναψε τὴν ἐπιθυμία τῆς ψυχῆς της, λέγοντάς της: καθένας ποὺ πίνει ἀπ’ αὐτὸ τὸ νερό, θὰ διψάση πάλι· ὅποιος ὅμως πιῆ ἀπ’ τὸ νερὸ ποὺ θὰ δώσω ἐγὼ, δὲ θὰ διψάση στὸν αἰῶνα. Ἀλλὰ τὸ δικό μου νερὸ θὰ γίνη πηγὴ ποὺ σκιρτᾶ πρὸς τὴν ἀθανασία. Ἄφησε τὴν πάλη τῶν προσώπων καὶ ἦρθε στὴν ἀφθονία τῶν χαρισμάτων.

Κι ἡ γυναίκα τοῦ λέει: Κύριε, δῶσε μου αὐτὸ τὸ νερό, νὰ μὴ διψῶ, οὔτε νὰ ἔρχωμαι νὰ βγάζω ἀπὸ τὸ πήγαδι. Τῆς  ξύπνησε λίγο-λίγο τὴν ἐπιθυμία γιὰ τὰ πνευματικὰ νάματα. Πίστεψε πώς ἦταν νερὸ ποὺ τὸ ἔπινες καὶ δὲν ξαναδιψοῦσες.”

Στη συνέχεια, ο Ιεράρχης αναφέρεται στα όσα ο Κύριος αποκαλύπτει στη Σαμαρείτιδα: “Τῆς λέει ὁ Ἰησοῦς: Πήγαινε, φώναξε τὸν ἄνδρα σου κι ἔλα. Ἄν ἔχης σύντροφο τῆς ζωῆς σου, ἄς γίνη καὶ στὴν πίστη σου σύντροφος. Μὴν παίρνης μόνη σου τὴ δωρεὰ τῶν πνευματικῶν χαρισμάτων. Τότε λέει ἡ γυναίκα: Δὲν ἔχω ἄνδρα. Ἄρχισε ἡ γυναίκα νὰ ξεσκεπάζη τὶς ἁμαρτίες της. Ἄρχισε νὰ ἐξομολογῆται.”

Ακολουθεί ο διάλογος περί της αληθινής λατρείας του Θεού: “Ἡ πόρνη ἀνοίγει συζήτηση δογματικὴ κι ἀφοῦ νόμισε ὅτι ὁ Κύριος εἶναι προφήτης. Τὸν παραδέχεται ὡς Κύριο καὶ δὲν ζητᾶ τίποτα παραπάνω ἀπὸ τὴν ἐπιβεβαίωση τῆς προγονικῆς πίστης. Κι ὁ Κύριος ἀπαντᾶ μὲ τὴν ἀντάξια σοφία του. Ἐπειδὴ αὐτὴ τὸν θεωροῦσε Ἰουδαῖο κι ἐκείνη ἦταν Σαμαρείτισσα, δὲν θέλησε ν’ ἀπαντήση στὴν ἐρώτησή της, γιὰ νὰ μὴ διαψεύση  τὸ λόγο της καὶ νὰ μὴν τήν πεισμώση, γιατὶ ἢθελε νὰ τήν ὁδηγήση στὸ δρόμο τῆς σωτηρίας.

Προσέξετε πὼς οἰκοδομεῖ τὴν πίστη τῆς γυναίκας και πὼς, λίγο-λίγο, ἀνεβάζει ἀνάλαφρα τὴν φυσή της στὸν οὐρανό. Δὲν περιορίζεται σὲ λόγια ἡ λατρεία τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ ἁπλώνεται παντοῦ ἡ ἐπίγνωση τῆς Θείας Χάρης. Δὲν οἰκειοποιοῦνται πιὰ Ἰουδαῖοι καὶ Σαμαρεῖτες τὸ σύμβολο τοῦ νόμου. Γιατὶ αὐτοὶ ποὺ προσκυνοῦν τὸ Θεὸ, πρέπει νὰ προσφέρουν λατρεία πνευματική καὶ ἀληθινή. Ὄχι λατρεία μὲ ὁλοκαυτώματα. Ὄχι πιὰ τήρηση τοῦ Σαββάτου. Ὅλα ἐκεῖνα, σὰ σκιὰ ἔχουν περάσει, ὅλα τώρα ἔγιναν καινούργια. Τὰ δῶρα τῆς σωτηρίας θέλω νὰ τὰ ἐπεκτείνω σ’ ὅλη τὴν οἰκουμένη.”

Στη συνέχεια, ο Ιερός Χρυσόστομος ερμηνεύει τα του διαλόγου περί της Μεσσιανικής ιδιότητος του Κυρίου: “Τοῦ λέει ἡ γυναίκα· Ξέρω ὅτι ἔρχεται ὁ Μεσσίας ποὺ λέγεται Χριστός. Ὅταν ἔρθη ἐκεῖνος, θὰ μᾶς τὰ φανερώση ὅλα. Ἡ πόρνη φιλοσοφεῖ ζητήματα πνευματικά, φέρνει στὸ στόμα της τὶς Θεῖες Γραφές.  Κι ἄν τὸ σῶμα της ἔχη βουτυχθῆ στὴν ἀκαθαρσία τῆς πορνείας, ἡ ψυχή της ἔχει καθαρισθῆ μὲ τὴν ἀναφορὰ καὶ τὴν ἀνάγνωση τῶν Θείων Γραφῶν. Ξέρω ὅτι ἔρχεται ὁ Μεσσίας. 

Ἰδοὺ πνευματικὴ προκοπή, ἰδοὺ πόρνη ποὺ τὰ γνωρίζει ὅλα. Προσέξετε πῶς ἀπὸ τὰ βάθη τῆς γῆς πέταξε στοὺς οὐρανούς. Τῆς λέει ὁ Ἰησοῦς, ἐγὼ ποὺ σοῦ μιλῶ εἶμαι. Αὐτὸ ποὺ σὲ πολλοὺς ἀποστόλους ἔκρυψε, στὴν πόρνη ἀποκαλύπτει φανερά.”

Ο Χρυσορρήμων ολοκληρώνει την ομιλία του, επαινώντας την ιεραποστολική κλίση της Αγίας Φωτεινής: “Ἐκείνη ὅμως ἄφησε τὴ στάμνα της καὶ μπῆκε στὴν πόλη καὶ φώναξε στοὺς πολῖτες: Ἐλᾶτε νὰ δῆτε κάποιον ποὺ μοῦ εἶπε ὅλα ὅσα ἔκανα.  Μήπως εἶναι αὐτὸς ὁ Χριστός; Τοὺς ξυπνᾶ τὴν ἐπιθυμία, νὰ βγοῦν καὶ νὰ πιαστοῦν. Ὅπως πιάστηκε στὸ δίχτυ, θέλει νὰ πιάση.

Πόρνη μὲ συνείδηση ἀποστόλου, ποὺ ἔγινε ἀπὸ τοὺς ἀποστόλους πιὸ δυνατή. Γιατὶ οἱ ἀπόστολοι περίμεναν νὰ συμπληρωθῆ ὁλόκληρη ἡ Θεία Οἰκονομία καὶ τότε ἄρχισαν τ’ ἀποστολικά τους κηρύγματα. Ἡ πόρνη ὅμως, πρὶν ἀπὸ τὴν Ἀνάσταση, εὐαγγελίζεται τὸ Χριστό.  Διαλαλῶ τὰ ἁμαρτήματά μου, γιὰ νὰ ὁδηγήσω σᾶς. Γιὰ νὰ δῆτε σεῖς τὸ Θεὸ ποὺ ἔφτασε στὸν κόσμο, πομπεύω τὰ σφάλματά μου.”

Στην αποκαλυπτική συνάντησή μας με το Χριστό, η όλη ύπαρξή μας, ως ζωντανό κύτταρο του σώματος του Χριστού, μεταμορφώνεται, από ξερή και άγονη έρημο, σε “πηγή ὕδατος ἀλλομένου εἰς ζωήν αἰώνιον”. Το ζωντανό νερό, δηλαδή ο λόγος του Θεού, που αναβλύζει μέσα στην Εκκλησία, ζωογονεί τη νεκρωμένη από την αμαρτία ύπαρξή μας.

Άλλωστε, η αμαρτία είχε αποξηράνει και τη ζωή της Σαμαρείτιδος, γι’ αυτό και προσπαθούσε, να ξεδιψάσει από τα νερά των τότε κοσμικών απολαύσεων.

Η συνάντησή της με το Χριστό μετέβαλε τη ζωή της. Την ενθουσίασε, τη φώτισε και την κατέστησε ακαταπόνητη ιεραπόστολο του Ευαγγελίου και ανδρεία στα ποικίλα μαρτύρια που υπέφερε, με μέλη της οικογένειάς της, στα χρόνια του μεγάλου διωγμού του Νέρωνα. Ας επιδιώξουμε τη συνάντησή μας με τον Κύριο, για να μεταβληθεί και η δική μας ζωή σε πνευματοφόρα και φωτισμένη, για να αξιωθούμε των ουρανίων και θείων δωρεών και να γίνουμε οι ίδιοι ιεραπόστολοι στο σπίτι μας και στο ευρύτερο κοινωνικό μας περίγυρο. Είναι καθήκον μας. Είναι αποστολή μας.